Kto Przeprowadza Ocenę Oddziaływania na Środowisko?

Realizacja wielu inwestycji w Polsce wymaga przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, w skrócie OOŚ. Jest to kluczowy element procesu inwestycyjnego, mający na celu ochronę środowiska naturalnego i zdrowia ludzi. Ale kto właściwie odpowiada za przeprowadzenie takiej oceny? Kto decyduje o jej zakresie i poprawności? W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej temu zagadnieniu, omawiając rolę poszczególnych organów i podmiotów w procesie OOŚ.

Podstawa prawna oceny oddziaływania na środowisko

Zasady przeprowadzania oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko reguluje przede wszystkim ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. To właśnie ta ustawa określa, kiedy OOŚ jest wymagana, jakie przedsięwzięcia podlegają ocenie oraz jakie organy są w to zaangażowane.

Kiedy wymagana jest ocena oddziaływania na środowisko?

Zgodnie z ustawą, przeprowadzenie OOŚ jest obowiązkowe dla realizacji planowanych przedsięwzięć, które mogą znacząco oddziaływać na środowisko. Ustawa wyróżnia dwie główne kategorie takich przedsięwzięć:

• Przedsięwzięcia mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko – są to inwestycje, które ze względu na swój charakter, skalę lub lokalizację, zawsze generują potencjalnie poważne skutki dla środowiska. Katalog tych przedsięwzięć jest określony w rozporządzeniu Rady Ministrów. Przykłady to m.in. niektóre elektrownie, rafinerie, autostrady, duże instalacje przemysłowe.
• Przedsięwzięcia mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko – to szersza kategoria inwestycji, które mogą, ale nie muszą, powodować znaczące negatywne skutki. W przypadku tych przedsięwzięć, organ właściwy do wydania decyzji środowiskowej (o którym mowa poniżej) musi najpierw stwierdzić, czy istnieje obowiązek przeprowadzenia OOŚ. Decyzja o tym podejmowana jest na podstawie tzw. karty informacyjnej przedsięwzięcia oraz ewentualnie innych dokumentów.

Kto przeprowadza ocenę oddziaływania na środowisko? Kluczowe organy i podmioty

Proces oceny oddziaływania na środowisko jest złożony i angażuje wiele różnych organów i podmiotów. Kluczową rolę odgrywają:

Organ wydający decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach

Centralnym punktem procesu OOŚ jest organ wydający decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach (decyzję środowiskową). To ten organ jest odpowiedzialny za formalne przeprowadzenie oceny. W zależności od rodzaju i skali przedsięwzięcia, organem tym może być:

• Wójt, burmistrz, prezydent miasta – dla większości przedsięwzięć realizowanych na terenie gminy.
• Starosta – w przypadku przedsięwzięć wykraczających poza granice jednej gminy, ale mieszczących się w granicach powiatu.
• Wojewoda – dla przedsięwzięć o znaczeniu wojewódzkim, np. dużych inwestycji infrastrukturalnych.
• Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska (RDOŚ) – dla przedsięwzięć szczególnie szkodliwych dla środowiska, np. tych zlokalizowanych na obszarach chronionych, oraz dla określonych rodzajów przedsięwzięć wymienionych w ustawie (np. niektóre instalacje przetwarzania odpadów, farmy wiatrowe o dużej mocy).
• Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska (GDOŚ) – w wyjątkowych przypadkach, dla przedsięwzięć o znaczeniu krajowym, np. strategicznych inwestycji infrastrukturalnych.

Organ wydający decyzję środowiskową jest odpowiedzialny za:

• Ustalenie, czy dla danego przedsięwzięcia wymagana jest OOŚ (w przypadku przedsięwzięć potencjalnie znacząco oddziałujących).
• Określenie zakresu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko – dokumentu stanowiącego kluczowy element OOŚ.
• Zebranie opinii i uzgodnień od innych właściwych organów, np. Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska (jeśli nie jest organem wydającym decyzję), organów ochrony przyrody, gospodarki wodnej, zabytków.
• Zapewnienie udziału społeczeństwa w procesie OOŚ – poprzez umożliwienie składania uwag i wniosków do raportu o oddziaływaniu na środowisko oraz organizację rozprawy administracyjnej.
• Wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach – pozytywnej lub negatywnej, zawierającej warunki realizacji przedsięwzięcia z punktu widzenia ochrony środowiska.

Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska (RDOŚ)

Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska odgrywa istotną rolę w procesie OOŚ, nawet jeśli nie jest organem wydającym decyzję środowiskową. RDOŚ jest organem opiniującym w większości postępowań OOŚ, a w niektórych przypadkach sam wydaje decyzję środowiskową. Jego opinia dotyczy przede wszystkim aspektów związanych z ochroną przyrody, obszarami Natura 2000, ochroną gatunkową roślin i zwierząt, oceną oddziaływania na obszary chronione.

Państwowa Inspekcja Sanitarna

Państwowa Inspekcja Sanitarna, reprezentowana przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego (a w drugiej instancji Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego), jest organem opiniującym w zakresie ochrony zdrowia ludzi. Inspekcja sanitarna opiniuje raport o oddziaływaniu na środowisko pod kątem potencjalnych zagrożeń dla zdrowia, np. emisji substancji szkodliwych do powietrza, wody, gleby, hałasu, promieniowania. Jej opinia jest wiążąca dla organu wydającego decyzję środowiskową w zakresie ochrony zdrowia.

Inne organy opiniujące i uzgadniające

W procesie OOŚ mogą brać udział także inne organy, w zależności od charakteru przedsięwzięcia i jego potencjalnego oddziaływania. Do najczęściej opiniujących należą:

• Organy ochrony przyrody (np. dyrektor parku narodowego, dyrektor parku krajobrazowego) – w zakresie ochrony walorów przyrodniczych i krajobrazowych.
• Organy gospodarki wodnej (np. Wody Polskie) – w zakresie wpływu przedsięwzięcia na wody powierzchniowe i podziemne.
• Organy ochrony zabytków – w przypadku przedsięwzięć mogących oddziaływać na obiekty zabytkowe.
• Rada gminy/rada powiatu/sejmik województwa – w niektórych przypadkach, w zakresie zgodności przedsięwzięcia z polityką przestrzenną.

Eksperci i wykonawcy raportów OOŚ

Choć formalnie ocenę oddziaływania na środowisko przeprowadzają organy administracji publicznej, kluczową rolę w procesie odgrywają eksperci i firmy specjalizujące się w sporządzaniu raportów o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. To na inwestorze spoczywa obowiązek zlecenia i sfinansowania przygotowania takiego raportu. Raport OOŚ jest dokumentem o charakterze eksperckim, zawierającym szczegółową analizę potencjalnych oddziaływań przedsięwzięcia na środowisko, propozycje działań minimalizujących negatywne skutki oraz monitoring środowiskowy. Jakość raportu OOŚ ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego przebiegu całego procesu oceny.

Udział społeczeństwa

Udział społeczeństwa jest istotnym elementem procesu OOŚ. Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku… gwarantuje społeczeństwu prawo do udziału w postępowaniach w sprawie ocen oddziaływania na środowisko. Oznacza to, że każdy ma prawo do zapoznania się z dokumentacją OOŚ (w tym z raportem OOŚ), zgłaszania uwag i wniosków, a także uczestniczenia w rozprawie administracyjnej. Uwagi i wnioski społeczeństwa są brane pod uwagę przez organ wydający decyzję środowiskową.

Podsumowanie

Ocena oddziaływania na środowisko jest procesem złożonym i wieloaspektowym, angażującym szereg organów administracji publicznej, ekspertów i społeczeństwo. Organem odpowiedzialnym za formalne przeprowadzenie oceny jest organ wydający decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach (najczęściej wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta, wojewoda lub RDOŚ). Kluczowe opinie wydają Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska i Państwowa Inspekcja Sanitarna. Niezwykle ważna jest rola ekspertów sporządzających raporty OOŚ oraz udział społeczeństwa w całym procesie. Prawidłowo przeprowadzona ocena oddziaływania na środowisko ma kluczowe znaczenie dla zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska naturalnego.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Kto płaci za ocenę oddziaływania na środowisko?

Koszty związane z przeprowadzeniem oceny oddziaływania na środowisko, w tym koszty sporządzenia raportu OOŚ, ponosi inwestor realizujący przedsięwzięcie.

Jak długo trwa proces oceny oddziaływania na środowisko?

Czas trwania procesu OOŚ jest różny i zależy od wielu czynników, m.in. stopnia skomplikowania przedsięwzięcia, konieczności uzyskania opinii i uzgodnień, liczby uwag i wniosków społeczeństwa. Zazwyczaj proces trwa od kilku miesięcy do ponad roku.

Co się dzieje po przeprowadzeniu oceny oddziaływania na środowisko?

Po przeprowadzeniu OOŚ organ wydający decyzję środowiskową wydaje decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach. Decyzja ta może być pozytywna (ze wskazaniem warunków realizacji przedsięwzięcia) lub negatywna (odmowa zgody na realizację przedsięwzięcia). Decyzja środowiskowa jest niezbędna do uzyskania kolejnych decyzji administracyjnych, np. pozwolenia na budowę.

Czy od decyzji środowiskowej można się odwołać?

Tak, od decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przysługuje prawo wniesienia odwołania do organu wyższej instancji (np. od decyzji wójta/burmistrza/prezydenta miasta – do samorządowego kolegium odwoławczego, od decyzji starosty – do wojewody, od decyzji wojewody – do Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska, od decyzji RDOŚ – do GDOŚ).

Jeśli chcesz poznać inne artykuły podobne do Kto Przeprowadza Ocenę Oddziaływania na Środowisko?, możesz odwiedzić kategorię Rachunkowość.