Rów przydrożny przy drodze gminnej: Kto jest właścicielem i jakie formalności?

Rowy przydrożne i melioracyjne są nieodłącznym elementem krajobrazu, szczególnie na terenach wiejskich. Pełnią one istotną funkcję w odprowadzaniu wody i regulacji stosunków wodnych. Jednakże, kwestie związane z ich budową, utrzymaniem i własnością często budzą wątpliwości. Szczególnie problematyczne staje się to w kontekście dróg gminnych. W tym artykule kompleksowo omówimy zagadnienia dotyczące rowów przydrożnych i melioracyjnych przy drogach gminnych, odpowiadając na kluczowe pytania dotyczące własności, pozwoleń i obowiązków.

Różnica między rowem przydrożnym a rowem melioracyjnym

Zanim przejdziemy do kwestii własności i formalności, warto wyjaśnić podstawową różnicę między rowem przydrożnym a rowem melioracyjnym. Rozróżnienie to ma kluczowe znaczenie dla ustalenia, do kogo dany rów należy i jakie przepisy go dotyczą.

• Rów przydrożny: Definicja pasa drogowego zawarta jest w art. 4 pkt 1 ustawy o drogach publicznych. Rów przydrożny to rów biegnący wzdłuż drogi i położony w pasie drogowym. Kluczowym elementem jest tutaj lokalizacja – pas drogowy. Jeśli rów znajduje się w pasie drogowym, automatycznie klasyfikuje się go jako rów przydrożny.
• Rów melioracyjny: Rów melioracyjny, w przeciwieństwie do przydrożnego, położony jest na nieruchomości przyległej do drogi, a nie w pasie drogowym. Jego głównym celem jest regulacja stosunków wodnych na danym terenie, często w kontekście rolniczym.

To rozróżnienie ma fundamentalne znaczenie, ponieważ determinuje własność rowu. Jak zobaczymy w dalszej części artykułu, rów przydrożny i rów melioracyjny podlegają różnym regulacjom prawnym.

Kto jest właścicielem rowu przydrożnego przy drodze gminnej?

Odpowiedź na pytanie o własność rowu przydrożnego jest stosunkowo prosta, jeśli rów ten znajduje się w pasie drogowym drogi gminnej. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, rów przydrożny, położony w pasie drogowym, stanowi własność zarządcy drogi. W przypadku dróg gminnych, zarządcą drogi jest zazwyczaj gmina.

Oznacza to, że gmina jest odpowiedzialna za utrzymanie, konserwację i ewentualne naprawy rowów przydrożnych znajdujących się w pasie dróg gminnych. Warto podkreślić, że przepisy zabraniają niszczenia rowów przydrożnych. Konkretnie, art. 39 ust. 1 pkt 7 ustawy o drogach publicznych zakazuje niszczenia rowów. Za takie działanie grozi kara grzywny, zgodnie z art. 100 pkt 3 Kodeksu wykroczeń. Wysokość grzywny może wynieść do 1000 zł, a w pewnych przypadkach może zostać zastosowana kara nagany.

Warto jednak pamiętać o przedawnieniu karalności wykroczenia, które następuje po roku od jego popełnienia.

Pozwolenie wodnoprawne na wykopanie rowu przy drodze gminnej

Niezależnie od tego, czy planowany rów ma być rowem przydrożnym, czy melioracyjnym, jego wykopanie w obrębie drogi gminnej (a tym bardziej w pasie drogowym) wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego. Wynika to z faktu, że rów jest traktowany jako urządzenie wodne. Definicja urządzenia wodnego zawarta jest w art. 9 ust. 1 pkt 19 lit. a ustawy Prawo wodne. Zgodnie z tym przepisem, urządzeniami wodnymi są urządzenia służące kształtowaniu zasobów wodnych i korzystaniu z nich, w tym m.in. rowy.

W praktyce oznacza to, że gmina, planując wykopanie rowu przydrożnego, musi wystąpić o pozwolenie wodnoprawne do właściwego organu. Organem właściwym do wydawania pozwoleń wodnoprawnych jest zazwyczaj starosta, działający jako organ administracji rządowej. W mniejszym zakresie pozwolenia wodnoprawne wydaje również wojewoda.

Uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego wymaga przeprowadzenia postępowania administracyjnego. W ramach tego postępowania, organ bada, czy planowana inwestycja jest zgodna z przepisami prawa wodnego i czy nie będzie negatywnie wpływać na środowisko i interesy innych osób.

Pozwolenie na budowę a rowy melioracyjne

W kontekście formalności związanych z rowami melioracyjnymi, często pojawia się pytanie o konieczność uzyskania pozwolenia na budowę. Odpowiedź na to pytanie jest generalnie negatywna. Zgodnie z Prawem budowlanym, urządzenia melioracji wodnych szczegółowych nie wymagają pozwolenia na budowę.

Do urządzeń melioracji wodnych szczegółowych zalicza się (art. 73 ust. 1 Prawa budowlanego):

• rowy wraz z budowlami z nimi funkcjonalnie związanymi;
• drenowania;
• rurociągi o średnicy poniżej 0,6 m;
• stacje pomp do nawodnień ciśnieniowych;
• ziemne stawy rybne;
• groble na obszarach nawadnianych;
• systemy nawodnień grawitacyjnych i ciśnieniowych.

Jednakże, aby urządzenie melioracji wodnych szczegółowych było zwolnione z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę, musi ono spełniać określony warunek. Musi ono służyć regulacji stosunków wodnych w celu:

• polepszenia zdolności produkcyjnej gleby,
• ułatwienia jej uprawy,
• ochrony użytków rolnych przed powodziami.

Podsumowując, w większości przypadków, wykopanie rowu melioracyjnego (spełniającego definicję urządzenia melioracji wodnych szczegółowych i służącego regulacji stosunków wodnych w wyżej wymienionym celu) nie będzie wymagało pozwolenia na budowę, ale nadal będzie wymagało pozwolenia wodnoprawnego.

Prawa właścicieli nieruchomości sąsiednich w postępowaniu wodnoprawnym

Często pojawia się pytanie, czy właściciele nieruchomości sąsiednich muszą wyrazić zgodę na wykopanie rowu przy drodze gminnej, a także czy są informowani o postępowaniu o wydanie pozwolenia wodnoprawnego. Odpowiedź na te pytania jest nieco bardziej złożona.

Organ prowadzący postępowanie o wydanie pozwolenia wodnoprawnego ma obowiązek ustalić krąg stron postępowania. Katalog stron postępowania wodnoprawnego jest zamknięty i określony w art. 127 ust. 7 Prawa wodnego. Stronami postępowania są:

• wnioskodawca (np. gmina);
• właściciel wody;
• właściciel urządzeń kanalizacyjnych, do których wprowadzane będą ścieki przemysłowe zawierające substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego;
• właściciel istniejącego urządzenia wodnego znajdującego się w zasięgu oddziaływania zamierzonego korzystania z wód lub planowanych do wykonania urządzeń wodnych;
• władający powierzchnią ziemi położoną w zasięgu oddziaływania zamierzonego korzystania z wód lub planowanych do wykonania urządzeń wodnych;
• uprawniony do rybactwa w zasięgu oddziaływania zamierzonego korzystania z wód lub planowanych do wykonania urządzeń wodnych.

Zgodnie z literalnym brzmieniem przepisów, właściciele nieruchomości sąsiednich nie są automatycznie stronami postępowania o wydanie pozwolenia wodnoprawnego, chyba że spełniają kryteria określone w art. 127 ust. 7 Prawa wodnego, np. są władającymi powierzchnią ziemi położoną w zasięgu oddziaływania planowanych urządzeń wodnych. Oznacza to, że samo sąsiedztwo nieruchomości nie czyni właściciela nieruchomości sąsiedniej stroną postępowania.

Jednakże, w praktyce, organ prowadzący postępowanie powinien dokładnie zbadać, czy planowana inwestycja (wykopanie rowu) będzie miała wpływ na nieruchomości sąsiednie. Jeśli taki wpływ zostanie stwierdzony, właściciele tych nieruchomości mogą zostać uznani za strony postępowania, jako władający powierzchnią ziemi położoną w zasięgu oddziaływania. W takiej sytuacji, organ ma obowiązek zawiadomić ich o wszczęciu postępowania i umożliwić im udział w nim.

Jeśli masz wątpliwości, czy rów przy drodze gminnej posiada pozwolenie wodnoprawne, możesz to sprawdzić w urzędzie starostwa powiatowego, który jest organem właściwym do wydawania tych pozwoleń.

Likwidacja zjazdu do nieruchomości a budowa rowu

W kontekście budowy rowów przy drogach gminnych, warto również wspomnieć o kwestii zjazdów do nieruchomości. Często zdarza się, że budowa rowu przydrożnego może wiązać się z koniecznością likwidacji lub przebudowy istniejącego zjazdu do posesji.

Zgodnie z art. 29 ustawy o drogach publicznych, budowa lub przebudowa zjazdu należy do właściciela lub użytkownika nieruchomości przyległych do drogi, po uzyskaniu zezwolenia zarządcy drogi. Jednakże, istnieje wyjątek od tej zasady. W przypadku budowy lub przebudowy drogi, budowa lub przebudowa zjazdów dotychczas istniejących należy do zarządcy drogi, czyli w przypadku dróg gminnych – do gminy.

Oznacza to, że jeśli gmina, budując rów przydrożny, zlikwidowała istniejący zjazd do Twojej nieruchomości, to gmina jest odpowiedzialna za budowę nowego zjazdu lub przebudowę istniejącego. Natomiast, utrzymanie zjazdów, w tym przepustów pod nimi, należy już do właścicieli lub użytkowników gruntów przyległych do drogi.

Podsumowanie i najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Rowy przydrożne i melioracyjne przy drogach gminnych to obszar regulowany przepisami prawa wodnego i drogowego. Kluczowe jest rozróżnienie między rowem przydrożnym (w pasie drogowym, własność gminy) a rowem melioracyjnym (poza pasem drogowym, własność właściciela gruntu). Wykopanie każdego z tych rowów wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego. Właściciele nieruchomości sąsiednich nie są automatycznie stronami postępowania o pozwolenie wodnoprawne, ale mogą nimi zostać, jeśli planowana inwestycja będzie na nie oddziaływać. W przypadku likwidacji zjazdu w związku z budową rowu, odpowiedzialność za jego odbudowę ponosi gmina.

Najczęściej zadawane pytania

Kto jest właścicielem rowu przydrożnego przy drodze gminnej?

Gmina, jako zarządca drogi, jest właścicielem rowu przydrożnego znajdującego się w pasie drogowym.

Czy potrzebuję pozwolenia na wykopanie rowu melioracyjnego na mojej działce przyległej do drogi gminnej?

Tak, wykopanie rowu melioracyjnego, nawet na własnej działce, ale w obrębie drogi gminnej, wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego.

Czy gmina musi mnie informować o planach budowy rowu przydrożnego?

Niekoniecznie bezpośrednio, chyba że Twoja nieruchomość znajduje się w zasięgu oddziaływania planowanej inwestycji i zostaniesz uznany za stronę postępowania wodnoprawnego. Możesz jednak sprawdzić, czy gmina uzyskała pozwolenie wodnoprawne na budowę rowu.

Co zrobić, jeśli gmina zlikwidowała mój zjazd do posesji podczas budowy rowu?

Gmina jest odpowiedzialna za odbudowę zjazdu. Skontaktuj się z urzędem gminy w celu ustalenia szczegółów i terminu odbudowy.

Czy mogę samodzielnie naprawić rów przydrożny, który jest uszkodzony?

Nie powinieneś samodzielnie ingerować w rów przydrożny, który jest własnością gminy. Zgłoś problem do urzędu gminy, który jest odpowiedzialny za jego utrzymanie i naprawy.

Mamy nadzieję, że ten artykuł rozwiał Twoje wątpliwości dotyczące rowów przydrożnych i melioracyjnych przy drogach gminnych. Pamiętaj, że w przypadku jakichkolwiek pytań lub wątpliwości, zawsze warto skonsultować się z prawnikiem lub bezpośrednio z urzędem gminy.

Jeśli chcesz poznać inne artykuły podobne do Rów przydrożny przy drodze gminnej: Kto jest właścicielem i jakie formalności?, możesz odwiedzić kategorię Rachunkowość.