Czy ustna umowa zlecenie jest wiążąca?

Umowa zlecenie to popularna forma współpracy, regulowana przepisami kodeksu cywilnego, stanowiąca alternatywę dla umowy o pracę. Charakteryzuje się dużą elastycznością i jest chętnie wykorzystywana w wielu branżach. Często pojawia się pytanie, czy umowa zlecenie musi być zawarta na piśmie, aby była ważna, a co za tym idzie – czy ustna umowa zlecenie jest wiążąca? W tym artykule odpowiemy na to pytanie, przybliżymy kwestie związane z formą umowy zlecenia oraz omówimy najważniejsze aspekty, o których warto pamiętać, decydując się na taką formę współpracy.

Umowa zlecenie – co to jest?

Zgodnie z definicją zawartą w kodeksie cywilnym, umowa zlecenie to umowa cywilnoprawna, w której przyjmujący zlecenie (zleceniobiorca) zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie (zleceniodawcy). Kluczowe w tym typie umowy jest staranne działanie, a niekoniecznie osiągnięcie konkretnego rezultatu. Zleceniobiorca odpowiada za należyte wykonywanie powierzonych zadań, z zachowaniem należytej staranności, ale nie gwarantuje osiągnięcia zamierzonego celu, który może być uzależniony od czynników zewnętrznych.

Umowa zlecenie może być zarówno odpłatna, jak i nieodpłatna. Jeśli jednak strony nie ustaliły inaczej, a z okoliczności nie wynika, że zlecenie ma być wykonane bezpłatnie, zleceniobiorcy przysługuje wynagrodzenie odpowiadające wkładowi pracy. Istotną cechą umowy zlecenia jest również możliwość powierzenia wykonania zlecenia osobie trzeciej, o ile umowa to dopuszcza. W takim przypadku odpowiedzialność za prawidłowe wykonanie zlecenia spoczywa solidarnie na zleceniobiorcy i osobie trzeciej.

Czy umowa zlecenie musi być zawarta na piśmie?

Przepisy kodeksu cywilnego nie wymagają formy pisemnej dla umowy zlecenia pod rygorem nieważności. Oznacza to, że umowa zlecenie może być ważnie zawarta również w formie ustnej. Potwierdza to fakt, że kodeks cywilny nie przewiduje sankcji nieważności w przypadku niezachowania formy pisemnej dla tego typu umów. Zatem, odpowiedź na pytanie, czy ustna umowa zlecenie jest wiążąca, brzmi: tak, jest wiążąca.

Jednakże, pomimo prawnej ważności ustnej umowy zlecenia, forma pisemna jest zdecydowanie zalecana. Dlaczego? Przede wszystkim ze względów dowodowych. W przypadku sporu, trudniej jest udowodnić treść ustnych ustaleń. Umowa pisemna precyzyjnie określa prawa i obowiązki obu stron, przedmiot zlecenia, wynagrodzenie, termin wykonania oraz inne istotne warunki współpracy. W sytuacji, gdy dojdzie do nieporozumień lub roszczeń, pisemna umowa stanowi solidny dowód w postępowaniu sądowym.

Elementy umowy zlecenia – co warto ustalić, nawet ustnie?

Chociaż przepisy nie określają obligatoryjnych elementów umowy zlecenia, dla bezpieczeństwa obu stron warto ustalić, nawet w przypadku umowy ustnej, następujące kwestie:

1. Przedmiot umowy zlecenia: Jasne określenie, jakie konkretnie zadania ma wykonać zleceniobiorca.
2. Strony umowy: Dokładne dane zleceniodawcy i zleceniobiorcy (imię, nazwisko, adres, PESEL, dane firmy w przypadku działalności gospodarczej).
3. Termin rozpoczęcia i zakończenia zlecenia: Określenie ram czasowych współpracy.
4. Wynagrodzenie: Ustalenie wysokości wynagrodzenia, sposobu jego wyliczenia (np. stawka godzinowa, kwota ryczałtowa), termin i sposób płatności.
5. Miejsce wykonywania zlecenia: Jeśli ma znaczenie, gdzie zlecenie będzie realizowane.
6. Zasady wypowiedzenia umowy: Chociaż kodeks cywilny nie reguluje terminów wypowiedzenia, strony mogą ustalić własne zasady.
7. Rozliczanie kosztów: Ustalenie, czy i jakie koszty dodatkowe będą zwracane zleceniobiorcy (np. koszty dojazdu, materiałów).

Ustalenie tych elementów, nawet w formie ustnej, pozwala uniknąć niejasności i potencjalnych sporów w przyszłości.

Jak udowodnić istnienie ustnej umowy zlecenia?

W przypadku braku pisemnej umowy zlecenia, udowodnienie jej zawarcia i treści może być trudniejsze, ale nie niemożliwe. Dowodami w sprawie mogą być:

• Świadkowie: Osoby, które były obecne przy zawieraniu umowy lub posiadają wiedzę o jej warunkach.
• Korespondencja elektroniczna: E-maile, wiadomości SMS, komunikatory internetowe, w których strony ustalały warunki współpracy.
• Faktury i rachunki: Dokumenty potwierdzające wypłatę wynagrodzenia za wykonane zlecenie.
• Inne dokumenty: Potwierdzenia przelewów bankowych, notatki, dokumentacja związana z realizacją zlecenia.

Im więcej dowodów potwierdzających istnienie ustnej umowy i jej warunki, tym większa szansa na sukces w ewentualnym sporze.

Umowa zlecenie a umowa o pracę – kluczowe różnice

Umowa zlecenie, choć jest formą zatrudnienia, różni się zasadniczo od umowy o pracę. Poniżej przedstawiamy kluczowe różnice:

Pamiętaj, że umowa zlecenie nie może zastępować umowy o pracę, jeśli charakter wykonywanej pracy odpowiada stosunkowi pracy. Takie działanie może być uznane za obejście prawa i skutkować konsekwencjami prawnymi dla zleceniodawcy.

Minimalna stawka godzinowa w umowie zlecenia

Od 2017 roku, umowy zlecenie objęte są minimalną stawką godzinową. Jest ona powiązana z minimalnym wynagrodzeniem za pracę i regularnie wzrasta. Aktualne stawki minimalne warto sprawdzić w przepisach prawa pracy. Minimalna stawka godzinowa ma na celu ochronę zleceniobiorców przed zbyt niskim wynagrodzeniem i dotyczy większości umów zlecenie. Wyjątki dotyczą m.in. umów, gdzie o miejscu i czasie wykonania zlecenia decyduje zleceniobiorca oraz umów z wynagrodzeniem prowizyjnym.

Składki ZUS w umowie zlecenia

Zasadniczo, od umowy zlecenia odprowadzane są składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne i rentowe) oraz, na zasadzie dobrowolności, składka chorobowa. Obowiązek opłacania składek spoczywa na zleceniodawcy. Wyjątki od obowiązku opłacania składek dotyczą m.in. uczniów i studentów do 26 roku życia oraz osób posiadających inny tytuł ubezpieczenia, którego podstawa wymiaru składek jest równa lub wyższa minimalnemu wynagrodzeniu.

Wypowiedzenie umowy zlecenia

Umowę zlecenie można wypowiedzieć w każdym czasie, zarówno przez zleceniodawcę, jak i zleceniobiorcę. Kodeks cywilny nie przewiduje terminów wypowiedzenia, co oznacza, że umowa może być rozwiązana ze skutkiem natychmiastowym. Zaleca się jednak, aby wypowiedzenie umowy zlecenia nastąpiło w formie pisemnej, dla celów dowodowych. Wypowiedzenie powinno zawierać datę i miejsce, dane stron, numer umowy oraz podpis strony wypowiadającej. Należy pamiętać, że rozwiązanie umowy zlecenia nie zwalnia zleceniodawcy z obowiązku zapłaty wynagrodzenia za dotychczas wykonaną pracę oraz zwrotu poniesionych kosztów.

Zaświadczenie o zatrudnieniu na podstawie umowy zlecenia

Warto podkreślić, że zleceniobiorca nie ma prawa do świadectwa pracy po zakończeniu umowy zlecenia. Świadectwo pracy jest dokumentem wydawanym wyłącznie pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. Jednakże, zleceniobiorca może zwrócić się do zleceniodawcy o wydanie zaświadczenia o wykonywaniu zlecenia. Takie zaświadczenie, choć nie jest obligatoryjne, może zawierać informacje o okresie trwania zlecenia, rodzaju wykonywanych zadań, wysokości wynagrodzenia oraz odprowadzonych składkach. W praktyce, zleceniodawcy często wystawiają takie zaświadczenia na prośbę zleceniobiorcy, szczególnie w sytuacjach, gdy jest ono potrzebne np. w urzędzie pracy.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy ustna umowa zlecenie jest ważna?

Tak, ustna umowa zlecenie jest ważna, ponieważ przepisy kodeksu cywilnego nie wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Czy lepiej zawrzeć umowę zlecenie na piśmie?

Zdecydowanie tak. Forma pisemna jest zalecana ze względów dowodowych i precyzuje prawa i obowiązki stron, minimalizując ryzyko sporów.

Jakie elementy powinna zawierać umowa zlecenie, nawet ustna?

Warto ustalić przedmiot umowy, strony, termin realizacji, wynagrodzenie, miejsce wykonywania zlecenia i zasady wypowiedzenia.

Czy zleceniobiorca ma prawo do świadectwa pracy?

Nie, zleceniobiorca nie ma prawa do świadectwa pracy, ale może ubiegać się o zaświadczenie o wykonywaniu zlecenia.

Czy umowa zlecenie może zastąpić umowę o pracę?

Nie, jeśli charakter wykonywanej pracy odpowiada stosunkowi pracy, umowa zlecenie nie może go zastąpić. Takie działanie jest niezgodne z prawem.

Podsumowanie

Podsumowując, ustna umowa zlecenie jest wiążąca w świetle prawa polskiego. Niemniej jednak, dla bezpieczeństwa i klarowności współpracy, zdecydowanie rekomenduje się zawieranie umów zlecenia w formie pisemnej. Forma pisemna chroni interesy obu stron, ułatwia udowodnienie ustaleń w przypadku sporów i zapewnia większą pewność co do warunków współpracy. Pamiętając o tym, można efektywnie korzystać z elastyczności, jaką oferuje umowa zlecenie, unikając potencjalnych problemów i niejasności.

Jeśli chcesz poznać inne artykuły podobne do Czy ustna umowa zlecenie jest wiążąca?, możesz odwiedzić kategorię Rachunkowość.