WNiP w budowie: Gdzie je znaleźć w bilansie?

Wartości niematerialne i prawne (WNiP) stanowią istotny składnik aktywów trwałych przedsiębiorstwa. Często pojawia się pytanie, gdzie w bilansie należy ująć WNiP w budowie. Niniejszy artykuł ma na celu wyjaśnienie tej kwestii, bazując na przepisach prawa bilansowego i praktyce księgowej.

Czym są wartości niematerialne i prawne?

Zgodnie z ustawą o rachunkowości, wartości niematerialne i prawne to nabyte przez jednostkę, zaliczane do aktywów trwałych, prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone do używania na potrzeby jednostki. Do WNiP zalicza się w szczególności:

• Autorskie prawa majątkowe, w tym programy komputerowe
• Prawa pokrewne
• Licencje
• Koncesje
• Nabyta wartość firmy (goodwill)
• Koszty zakończonych prac rozwojowych

Wartości niematerialne i prawne w budowie to nakłady ponoszone na wytworzenie lub ulepszenie istniejących WNiP, które na dzień bilansowy nie są jeszcze gotowe do użytkowania i nie zostały oddane do eksploatacji. Mogą to być np. koszty prac rozwojowych w toku, zakupione licencje oczekujące na wdrożenie, czy koszty związane z tworzeniem oprogramowania.

Wycena wartości niematerialnych i prawnych

Ustawa o rachunkowości nakłada obowiązek wyceny aktywów i pasywów nie rzadziej niż na dzień bilansowy. Wartości niematerialne i prawne wycenia się według:

• Cen nabycia - w przypadku nabycia WNiP
• Kosztów wytworzenia - w przypadku wytworzenia WNiP we własnym zakresie (dotyczy kosztów zakończonych prac rozwojowych)

Wycena ta jest pomniejszana o:

• Odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe - dokonywane systematycznie w czasie trwania okresu ekonomicznej użyteczności WNiP
• Odpisy z tytułu trwałej utraty wartości - w przypadku, gdy wartość rynkowa WNiP jest niższa od jego wartości księgowej

Na dzień bilansowy wartości niematerialne i prawne wykazywane są w bilansie w wartości netto, czyli po pomniejszeniu o umorzenie i ewentualne odpisy aktualizujące.

Gdzie w bilansie umieścić WNiP w budowie?

Wartości niematerialne i prawne w budowie, pomimo że nie są jeszcze gotowe do użytkowania, nadal stanowią wartości niematerialne i prawne. Zgodnie z zasadami prezentacji bilansu, WNiP w budowie powinny być wykazane w bilansie w aktywach trwałych, w grupie wartości niematerialnych i prawnych.

Szczegółowa pozycja w bilansie, w której należy ująć WNiP w budowie, może zależeć od wzoru bilansu stosowanego przez daną jednostkę (np. załącznik nr 1 do ustawy o rachunkowości dla jednostek innych niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji). Zazwyczaj, w ramach grupy WNiP, znajduje się odrębna pozycja lub podpozycja dedykowana wartościom niematerialnym i prawnym w budowie. Jeśli takiej pozycji nie ma, WNiP w budowie można wykazać łącznie z innymi kategoriami WNiP, z odpowiednim opisem w informacji dodatkowej.

W praktyce księgowej, WNiP w budowie często ewidencjonuje się na koncie 08 „Środki trwałe w budowie” (lub odpowiednim koncie zespołu 0). Na dzień bilansowy saldo tego konta, dotyczące WNiP w budowie, jest przenoszone do bilansu do odpowiedniej pozycji aktywów trwałych – wartości niematerialnych i prawnych.

Inwentaryzacja wartości niematerialnych i prawnych

Ustawa o rachunkowości nakłada obowiązek inwentaryzacji wartości niematerialnych i prawnych. Inwentaryzacja ta przeprowadzana jest drogą weryfikacji, czyli porównania danych ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami i weryfikacji wartości tych składników. Inwentaryzację WNiP przeprowadza się na ostatni dzień każdego roku obrotowego.

Celem inwentaryzacji jest potwierdzenie rzeczywistego stanu wartości niematerialnych i prawnych na dzień bilansowy oraz zapewnienie wiarygodności danych prezentowanych w sprawozdaniu finansowym.

Podsumowanie

Wartości niematerialne i prawne w budowie są wykazywane w bilansie w aktywach trwałych, w grupie wartości niematerialnych i prawnych. Należy je wycenić zgodnie z przepisami i zaprezentować w wartości netto. Pamiętaj o obowiązku inwentaryzacji WNiP na dzień bilansowy. Prawidłowe ujęcie WNiP w budowie w bilansie jest kluczowe dla rzetelnego przedstawienia sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Jakie konta księgowe wykorzystuje się do ewidencji WNiP w budowie?

W praktyce często stosuje się konto 08 „Środki trwałe w budowie” (lub odpowiednie konto zespołu 0). Konto 02 „Wartości niematerialne i prawne” służy do ewidencji WNiP już oddanych do użytkowania i amortyzowanych.

Czy WNiP w budowie podlegają amortyzacji?

Nie, wartości niematerialne i prawne w budowie nie podlegają amortyzacji do momentu ich zakończenia, oddania do użytkowania i rozpoczęcia eksploatacji. Amortyzację rozpoczyna się dopiero po przekształceniu WNiP w budowie w gotowe wartości niematerialne i prawne.

Jak wykazać WNiP w budowie w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego?

W informacji dodatkowej należy przedstawić szczegółowe informacje dotyczące WNiP w budowie, w tym:

• Rodzaj WNiP w budowie (np. prace rozwojowe, licencje)
• Wartość WNiP w budowie
• Stopień zaawansowania prac (jeśli dotyczy)
• Planowany termin zakończenia budowy i oddania do użytkowania

Co to są odpisy z tytułu trwałej utraty wartości WNiP?

Odpisy z tytułu trwałej utraty wartości WNiP dokonywane są, gdy istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów utracił część swojej wartości ekonomicznej. Odpis aktualizujący obniża wartość księgową WNiP do jego wartości odzyskiwalnej.

Gdzie znaleźć szczegółowe przepisy dotyczące WNiP?

Szczegółowe przepisy dotyczące wartości niematerialnych i prawnych znajdują się w ustawie o rachunkowości, w Krajowych Standardach Rachunkowości oraz w Międzynarodowych Standardach Sprawozdawczości Finansowej (jeśli jednostka je stosuje).

Jeśli chcesz poznać inne artykuły podobne do WNiP w budowie: Gdzie je znaleźć w bilansie?, możesz odwiedzić kategorię Księgowość.