Prószyński Media zrywa umowy z autorkami YA

W świecie polskiej branży wydawniczej zawrzało. Pod koniec lipca 2024 roku Prószyński Media, znane i cenione wydawnictwo z długą historią, podjęło decyzję o rozwiązaniu umów z kilkunastoma autorkami związanymi z serią Prószyński Young, dedykowaną literaturze Young Adult. Ta niespodziewana sytuacja wywołała lawinę komentarzy i emocji w mediach społecznościowych, szczególnie na TikToku i Instagramie, gdzie społeczność czytelników i autorów literatury YA jest niezwykle aktywna.

Prószyński Media – historia i działalność wydawnicza

Prószyński Media to wydawnictwo o ugruntowanej pozycji na polskim rynku, istniejące od 2002 roku. Jest kontynuacją tradycji wydawniczej sięgającej 1990 roku, kiedy to powstało wydawnictwo Prószyński i S-ka. W portfolio wydawnictwa znajdziemy szeroki wachlarz publikacji, od popularnych czasopism naukowych, takich jak „Nowa Fantastyka”, „Świat Nauki” czy „Wiedza i Życie”, po książki z różnych gatunków literackich. Imprint Prószyński i S-ka, działający w ramach Prószyński Media, specjalizuje się w wydawaniu książek, co czyni go rozpoznawalnym graczem na rynku księgarskim. Wydawnictwo szczyci się bogatą ofertą, w której każdy czytelnik może znaleźć coś dla siebie, od literatury pięknej, przez literaturę faktu, aż po książki popularnonaukowe.

Fenomen literatury Young Adult i seria Prószyński Young

Literatura Young Adult (YA) w ostatnich latach zdobyła ogromną popularność, szczególnie wśród młodszych czytelników, ale nie tylko. Jej dynamiczny rozwój i komercyjny sukces sprawiły, że stała się ważnym segmentem rynku wydawniczego. Empik, jedna z największych sieci księgarskich w Polsce, w 2023 roku wydzielił nawet osobną kategorię „Young Adult” w swoich sklepach, co świadczy o sile tego gatunku. Sukces autorek takich jak Weronika Anna Marczak (autorka cyklu „Rodzina Monet”) czy Katarzyna Barlińska („P.S. Herytiera”) dodatkowo umocnił pozycję YA na rynku. Wiele z tych autorek, w tym wspomniane Marczak i Barlińska, zaczynało swoją karierę na platformie Wattpad, która stała się inkubatorem talentów i miejscem narodzin wielu powieści YA.

W odpowiedzi na rosnącą popularność literatury YA, wiele wydawnictw stworzyło specjalne imprinty lub serie dedykowane temu gatunkowi. Przykłady to YaNa (Wydawnictwo Świat Książki), We need YA (Wydawnictwo Poznańskie), Must Read (Wydawnictwo Media Rodzina), SeeYA (Wydawnictwo Czarna Owca), beYa (Grupa Wydawnicza Helion) czy YAsne! (Wydawnictwo Lira). Prószyński Young, choć formalnie nie jest imprintem, funkcjonuje jako osobna seria w ramach Prószyński Media, z własną stroną internetową i profilem w mediach społecznościowych. Seria aktywnie poszukiwała nowych talentów, w tym na platformie Wattpad, zachęcając autorów do nadsyłania powieści YA.

Zerwanie umów – fala oświadczeń autorek

W lipcu 2024 roku w mediach społecznościowych zaczęły pojawiać się oświadczenia autorek informujące o rozwiązaniu umów przez Wydawnictwo Prószyński Media. Pierwsze sygnały pojawiły się już w maju, kiedy Malwina Kubiczek, autorka „Cesarstwa Cienia”, poinformowała o decyzji wydawcy o niewydaniu „Cesarstwa Blasku”, drugiego tomu serii. W lipcu fala oświadczeń narastała. M.B. Mann (autorka „Na cienkim lodzie”), Klaudia Wyrobek (autorka „Serii Ambicji”), Monika Grabowska (autorka „Krwi zdrajcy”), Anna Piechowiak (autorka „Szeptów i cieni”) oraz Nika Hoffmann (autorka „Porcelanowego Księcia”) publicznie poinformowały o zakończeniu współpracy z wydawnictwem i anulowaniu planów wydawniczych ich książek. Większość autorek podkreślała, że decyzja została podjęta przez wydawcę, a powodem miały być względy biznesowe. Dla wielu z nich, szczególnie debiutantek, była to ogromne rozczarowanie i zniszczenie marzeń o wydaniu książki w tradycyjnym wydawnictwie.

Autorki, często znane ze swojej aktywności na Wattpadzie, dzieliły się swoimi emocjami i rozgoryczeniem z czytelnikami. Nika Hoffmann wspomniała o trudnej sytuacji finansowej, w jakiej się znalazła w związku z anulowaniem wydania drugiego tomu „Porcelanowego Księcia”. Zapowiedziała, że tom ten zostanie wydany, być może w formie self-publishingu lub we współpracy z innym wydawnictwem. Autorki udostępniły anulowane teksty na Wattpadzie, dając czytelnikom możliwość zapoznania się z ich twórczością.

Reakcja środowiska i wydawnictwa

Sprawa zerwanych umów szybko rozeszła się w środowisku literackim i czytelniczym. BookTokerka MoniaTuCzyta (Monika Banaszyńska) zwróciła uwagę na sytuację kilkunastu autorek, które otrzymały krótkie maile informujące o zakończeniu współpracy. Sugerowała, że powodem masowych zwolnień autorek YA było odejście redaktorki odpowiedzialnej za serię Prószyński Young.

W odpowiedzi na medialne zamieszanie, Prószyński Media wydało oficjalne oświadczenie, w którym rzeczniczka prasowa Monika Szymborska podkreśliła, że wydawnictwo rozumie ból związany z rozwiązaniem umowy, ale uważa, że „uwolnienie niektórych tekstów jest uczciwym postępowaniem, dzięki któremu osoby autorskie będą mogły opublikować je gdzie indziej”. Zaznaczyła, że odpowiedzialnością wydawcy jest podejmowanie racjonalnych decyzji biznesowych, a Prószyński Young nadal ma w planach wydawniczych obiecujące tytuły. Oświadczenie wydawnictwa nie odniosło się bezpośrednio do przyczyn zerwania umów ani do sugestii o odejściu redaktorki.

Nieoficjalne źródła z branży, związane z Prószyński Media, sugerują, że przyczyną anulowania projektów nie było odejście redaktorki, a raczej słabe rokowania handlowe niektórych tytułów. Redaktorka rzeczywiście odeszła z pracy, ale najprawdopodobniej było to konsekwencją anulowania projektów, nad którymi pracowała, a nie przyczyną zwolnień autorek. Kluczowym problemem w całej sytuacji wydaje się być fatalna komunikacja wydawnictwa z autorkami, która doprowadziła do obecnego kryzysu wizerunkowego.

Głos Jakuba Żulczyka i kontekst rynkowy

Do sprawy odniósł się również znany pisarz Jakub Żulczyk, który ocenił sytuację jako „normalną decyzję biznesową”. Zwrócił uwagę na fenomen literatury Young Adult, który w ostatnich latach przeżywał szczyt popularności, ale obecnie, jak każda moda, może przechodzić fazę nasycenia rynku. Według Żulczyka, wydawcy w okresie „przegrzanej hossy” rzucali się na wszystko, co związane z YA, a teraz sytuacja na rynku się zmienia. Pisarz sugeruje, że autorki mogły błędnie odebrać ten boom jako trwałą normę. Jednocześnie jednak Żulczyk pominął istotny aspekt sprawy: zerwanie umów dotyczyło książek, na których wydanie autorki miały już podpisane umowy. Nie jest to więc sytuacja odrzucenia propozycji wydawniczej, ale wycofanie się wydawnictwa z zobowiązań po podpisaniu kontraktu.

Anna Tess Gołębiowska, autorka artykułu, słusznie zauważa, że decyzja Prószyński Media jest decyzją biznesową, ale dotyczy wydawnictwa z 34-letnim doświadczeniem i debiutujących autorek. To wydawnictwo, dysponując wiedzą o rynku, powinno przewidzieć ryzyko i nie angażować się w projekty, które mogą okazać się nierentowne. Zerwanie umów po ich podpisaniu stawia pod znakiem zapytania odpowiedzialność wydawnictwa wobec autorek, szczególnie tych, które dopiero rozpoczynają swoją karierę literacką.

Konsekwencje i pytania otwarte

Sytuacja w Prószyński Media budzi wiele pytań o przyszłość serii Prószyński Young i kondycję rynku literatury Young Adult w Polsce. Czy to zapowiedź końca mody na YA? Czy inne wydawnictwa również będą rezygnować z projektów YA? Jak ta sytuacja wpłynie na zaufanie autorów do wydawców i na dynamikę współpracy między nimi? Zerwanie umów z autorkami z pewnością negatywnie wpłynie na wizerunek Prószyński Media i może zniechęcić nowych autorów do współpracy z tym wydawnictwem. Dla autorek, które znalazły się w trudnej sytuacji, pozostaje nadzieja na znalezienie nowych wydawców lub na self-publishing. Cała sytuacja jest przestrogą dla branży wydawniczej i przypomnieniem o konieczności transparentnej komunikacji i odpowiedzialnego podejścia do zawieranych umów.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy Prószyński Media zrywa umowy z wszystkimi autorkami serii Prószyński Young?

Nie, zerwanie umów dotyczy części autorek i tytułów. Prószyński Media zapewnia, że seria Prószyński Young nadal będzie kontynuowana i ma w planach wydawniczych nowe tytuły.

Dlaczego Prószyński Media zerwało umowy?

Oficjalnie wydawnictwo nie podało konkretnych powodów. Nieoficjalnie mówi się o słabych rokowaniach handlowych niektórych tytułów i decyzjach biznesowych.

Czy odejście redaktorki było powodem zerwania umów?

Początkowo pojawiły się takie sugestie, ale nieoficjalne źródła wskazują, że odejście redaktorki było raczej konsekwencją anulowania projektów, a nie przyczyną zwolnień autorek.

Co mają zrobić autorki, którym zerwano umowy?

Autorki mogą szukać nowych wydawców dla swoich książek, zdecydować się na self-publishing lub publikować swoje teksty na platformach internetowych, takich jak Wattpad.

Jakie jest stanowisko Prószyński Media w tej sprawie?

Prószyński Media wydało oświadczenie, w którym zapewnia, że rozumie ból autorek, ale uważa, że „uwolnienie tekstów” jest uczciwym rozwiązaniem. Podkreśla, że decyzje biznesowe są konieczne, a seria Prószyński Young będzie kontynuowana.

Jeśli chcesz poznać inne artykuły podobne do Prószyński Media zrywa umowy z autorkami YA, możesz odwiedzić kategorię Rachunkowość.