Nowelizacja Ustawy o Rachunkowości 2025

Rok 2025 przyniósł istotne zmiany w polskim krajobrazie rachunkowości za sprawą nowelizacji ustawy o rachunkowości. Ta ważna aktualizacja prawna, przyjęta przez Sejm w grudniu 2024 roku, wprowadza szereg modyfikacji mających na celu dostosowanie przepisów krajowych do wymogów Unii Europejskiej. Nowelizacja ta dotyczy nie tylko samej ustawy o rachunkowości, ale również ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym, a także kilku innych ustaw powiązanych z obszarem finansów i sprawozdawczości. Zmiany te są kluczowe dla przedsiębiorców, księgowych oraz wszystkich osób związanych z finansami firm, dlatego warto dokładnie przyjrzeć się wprowadzonym modyfikacjom i ich konsekwencjom.

Cel Nowelizacji – Implementacja Dyrektyw UE

Głównym celem nowelizacji ustawy o rachunkowości jest implementacja do polskiego systemu prawnego dwóch istotnych dyrektyw unijnych. Pierwsza z nich to dyrektywa w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju, znana szerzej jako CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive). Dyrektywa ta ma na celu zwiększenie transparentności przedsiębiorstw w zakresie ich wpływu na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny (ESG – Environmental, Social, Governance). Druga dyrektywa, której implementacji służy nowelizacja, dotyczy dostosowania kryteriów wielkości przedsiębiorstw mikro, małych, średnich i dużych oraz dużych grup kapitałowych. Te zmiany w kryteriach wielkości mają bezpośredni wpływ na to, które przedsiębiorstwa podlegają określonym obowiązkom sprawozdawczym i audytowym.

Kluczowe Zmiany Wprowadzone Nowelizacją

Nowelizacja ustawy o rachunkowości wprowadza szereg istotnych zmian, które można podzielić na kilka kluczowych obszarów:

1. Sprawozdawczość w Zakresie Zrównoważonego Rozwoju (CSRD)

Implementacja dyrektywy CSRD to jedna z najbardziej rewolucyjnych zmian wprowadzonych nowelizacją. Dotychczasowe przepisy dotyczące raportowania niefinansowego były znacznie mniej szczegółowe i obejmowały mniejszą grupę przedsiębiorstw. Dyrektywa CSRD rozszerza zakres podmiotów zobowiązanych do raportowania ESG i wprowadza znacznie bardziej szczegółowe standardy raportowania. Przedsiębiorstwa będą musiały ujawniać informacje dotyczące m.in.:

• Wpływu na środowisko: emisje gazów cieplarnianych, zużycie zasobów naturalnych, gospodarka odpadami, bioróżnorodność.
• Aspektów społecznych: prawa człowieka, warunki pracy, równość szans, relacje z pracownikami, wpływ na społeczności lokalne.
• Ładu korporacyjnego: struktura zarządzania, etyka biznesu, przeciwdziałanie korupcji, zarządzanie ryzykiem ESG.

Raportowanie ESG ma stać się integralną częścią sprawozdawczości przedsiębiorstw, a informacje ujawniane w ramach CSRD będą podlegać weryfikacji przez biegłych rewidentów lub niezależnych weryfikatorów.

2. Zmiana Kryteriów Wielkości Przedsiębiorstw

Nowelizacja wprowadza zmiany w kryteriach wielkości przedsiębiorstw, co ma bezpośredni wpływ na ich klasyfikację jako mikro, małe, średnie lub duże. Te kryteria są istotne, ponieważ determinują zakres obowiązków sprawozdawczych i audytowych, jakim podlegają przedsiębiorstwa. Zmiany te wynikają z konieczności dostosowania polskich przepisów do zaktualizowanych wytycznych unijnych. Przykładowo, mogą zostać zmienione progi przychodów, sumy aktywów bilansowych i średniorocznego zatrudnienia, które decydują o zaliczeniu przedsiębiorstwa do danej kategorii wielkości.

Chociaż konkretne wartości progów mogą ulec zmianie w zależności od implementacji dyrektywy delegowanej, generalnie tendencja jest taka, aby progi wielkości przedsiębiorstw zostały podniesione, co może oznaczać, że niektóre przedsiębiorstwa, które wcześniej były klasyfikowane jako duże, mogą zostać przesunięte do kategorii średnich, a średnie do małych, i tak dalej. Ma to na celu zmniejszenie obciążeń regulacyjnych dla mniejszych przedsiębiorstw i skupienie się na bardziej intensywnym raportowaniu w przypadku większych podmiotów.

3. Zmiany w Audycie Sprawozdań Finansowych

W związku z wprowadzeniem sprawozdawczości ESG, nowelizacja ustawy o rachunkowości może również wpłynąć na proces audytu sprawozdań finansowych. Biegli rewidenci będą musieli uwzględniać informacje związane z zrównoważonym rozwojem w swoich badaniach, zwłaszcza w przypadku przedsiębiorstw zobowiązanych do raportowania ESG. Może to oznaczać rozszerzenie zakresu audytu o weryfikację danych niefinansowych i ocenę wiarygodności informacji ESG ujawnianych przez przedsiębiorstwa.

4. Inne Zmiany i Dostosowania

Oprócz wymienionych kluczowych zmian, nowelizacja ustawy o rachunkowości może wprowadzać również inne modyfikacje i dostosowania, które mają na celu usprawnienie procesu sprawozdawczości, zwiększenie jej przejrzystości i dostosowanie do zmieniających się realiów gospodarczych i regulacyjnych. Mogą to być zmiany dotyczące terminów składania sprawozdań, formatu danych, zasad konsolidacji sprawozdań finansowych grup kapitałowych, a także inne kwestie techniczne i proceduralne.

Kogo Dotyczą Zmiany?

Nowelizacja ustawy o rachunkowości dotyczy szerokiego spektrum podmiotów gospodarczych, w tym przede wszystkim:

• Przedsiębiorstw – zarówno tych małych i średnich, jak i dużych, w zależności od wprowadzonych zmian w kryteriach wielkości.
• Grup kapitałowych – w szczególności w kontekście konsolidacji sprawozdań finansowych i raportowania ESG na poziomie grupy.
• Biegłych rewidentów i firm audytorskich – którzy będą musieli dostosować swoje procedury audytowe do nowych wymogów sprawozdawczych, zwłaszcza w zakresie ESG.
• Księgowych i działów finansowo-księgowych – którzy będą odpowiedzialni za przygotowanie sprawozdań finansowych i raportów ESG zgodnie z nowymi przepisami.

Zakres obowiązków wynikających z nowelizacji może różnić się w zależności od wielkości przedsiębiorstwa, jego formy prawnej i specyfiki działalności. Ważne jest, aby przedsiębiorcy i osoby odpowiedzialne za rachunkowość dokładnie zapoznali się z nowymi przepisami i podjęli odpowiednie kroki w celu dostosowania swoich systemów i procedur do wymogów nowelizacji.

Kiedy Zmiany Wchodzą w Życie i Od Kiedy Mają Zastosowanie?

Nowe przepisy weszły w życie 1 stycznia 2025 roku. Co istotne, część wprowadzonych zmian ma zastosowanie do sprawozdań finansowych sporządzanych już za rok 2024. Oznacza to, że przedsiębiorstwa powinny uwzględnić nowe wymogi już przy sporządzaniu sprawozdań za rok obrotowy 2024, nawet jeśli formalnie przepisy weszły w życie w 2025 roku. To ważne, aby nie przeoczyć tego terminu i odpowiednio wcześnie przygotować się do nowych obowiązków.

Wpływ Nowelizacji na Przedsiębiorstwa

Nowelizacja ustawy o rachunkowości będzie miała istotny wpływ na przedsiębiorstwa, zarówno pozytywny, jak i negatywny. Z jednej strony, wprowadzenie standardów raportowania ESG może przyczynić się do zwiększenia transparentności przedsiębiorstw, poprawy ich reputacji i budowania zaufania wśród inwestorów, klientów i innych interesariuszy. Raportowanie ESG może również pomóc przedsiębiorstwom w identyfikacji ryzyk i szans związanych z zrównoważonym rozwojem, co może prowadzić do lepszego zarządzania i innowacji.

Z drugiej strony, nowe wymogi sprawozdawcze mogą wiązać się z dodatkowymi kosztami i obciążeniami administracyjnymi dla przedsiębiorstw, zwłaszcza w początkowym okresie wdrażania nowych przepisów. Przedsiębiorstwa będą musiały zainwestować w systemy zbierania i raportowania danych ESG, szkolić personel i dostosować swoje procedury. Dla mniejszych przedsiębiorstw, które mają mniejsze zasoby, te koszty mogą być szczególnie odczuwalne.

Niemniej jednak, w dłuższej perspektywie, korzyści wynikające z większej transparentności i zrównoważonego rozwoju powinny przewyższyć koszty wdrażania nowych przepisów. Nowelizacja ustawy o rachunkowości jest krokiem w kierunku bardziej odpowiedzialnego i zrównoważonego biznesu, co jest korzystne dla całej gospodarki i społeczeństwa.

Najczęściej Zadawane Pytania (FAQ)

Kiedy weszła w życie nowelizacja ustawy o rachunkowości?

Nowelizacja weszła w życie 1 stycznia 2025 roku.

Czy zmiany dotyczą sprawozdań finansowych za 2024 rok?

Tak, część zmian ma zastosowanie do sprawozdań finansowych sporządzanych za rok 2024.

Jakie dyrektywy UE implementuje nowelizacja?

Nowelizacja implementuje dyrektywę CSRD (w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju) oraz dyrektywę dotyczącą dostosowania kryteriów wielkości przedsiębiorstw.

Kogo dotyczą nowe przepisy dotyczące raportowania ESG?

Zakres podmiotów zobowiązanych do raportowania ESG jest rozszerzony w porównaniu do dotychczasowych przepisów. Konkretny zakres będzie zależał od implementacji dyrektywy CSRD do polskiego prawa, ale generalnie obejmie większe przedsiębiorstwa i niektóre mniejsze, w zależności od ich specyfiki.

Czy biegli rewidenci będą weryfikować raporty ESG?

Tak, informacje ujawniane w ramach raportowania ESG będą podlegać weryfikacji przez biegłych rewidentów lub niezależnych weryfikatorów.

Podsumowanie

Nowelizacja ustawy o rachunkowości z 2025 roku to istotny krok w kierunku modernizacji polskiego systemu rachunkowości i dostosowania go do wymogów Unii Europejskiej. Wprowadzenie sprawozdawczości ESG i zmiana kryteriów wielkości przedsiębiorstw to kluczowe zmiany, które będą miały wpływ na szerokie spektrum podmiotów gospodarczych. Przedsiębiorcy i osoby odpowiedzialne za rachunkowość powinni dokładnie zapoznać się z nowymi przepisami i podjąć odpowiednie kroki w celu dostosowania się do nowych wymogów. Mimo potencjalnych początkowych wyzwań, nowelizacja ta ma na celu zwiększenie transparentności, zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialności biznesu, co w dłuższej perspektywie przyniesie korzyści dla całej gospodarki.

Jeśli chcesz poznać inne artykuły podobne do Nowelizacja Ustawy o Rachunkowości 2025, możesz odwiedzić kategorię Rachunkowość.