07/02/2025
Wraz z postępem technologicznym, rola księgowych w organizacjach ulega ciągłym zmianom. Zakres obowiązków rozszerza się, a zadania, które kiedyś były domeną starszych specjalistów, coraz częściej trafiają do księgowych na stanowiskach podstawowych. Jednocześnie, wyżsi rangą księgowi koncentrują się na zadaniach menedżerskich i makroekonomicznych. Ten dynamiczny rozwój jest w dużej mierze napędzany przez oprogramowanie księgowe, arkusze kalkulacyjne takie jak Excel, i inne narzędzia, które minimalizują ryzyko błędów ludzkich w obliczeniach. Niemniej jednak, żadna technologia nie wyeliminuje całkowicie pomyłek wynikających z nieprawidłowego wprowadzania danych.
Jak ważne jest programowanie w księgowości?
W dzisiejszych czasach, można śmiało stwierdzić, że programowanie staje się integralną częścią zawodu księgowego. Większość księgowych, często nie zdając sobie z tego sprawy, korzysta z różnych form programowania niemal codziennie. Carl Heinz, biegły rewident i były menedżer w firmie z tzw. „Wielkiej Ósemki”, trafnie to podsumował:
„W erze papierowej, księgowi mogli doskonale zrozumieć, co dzieje się w księgach. Sami „programowali” swoje systemy księgowe. Teraz, my księgowi, korzystamy z programów księgowych, ale niewielu z nas naprawdę rozumie, co dzieje się wewnątrz tych systemów. To trochę jak kierowca, który jeździ samochodem, ale nie ma pojęcia o tym, co dzieje się pod maską. Wszystko jest w porządku, dopóki nie przestaje być.”
Posiadanie praktycznej wiedzy z zakresu programowania jest niezwykle przydatne dla księgowego, który chce zrozumieć, jak działa system. Umiejętność programowania pomaga w projektowaniu systemów, testowaniu ich pod kątem prawidłowego funkcjonowania oraz sugerowaniu ulepszeń. Wyedukowany użytkownik zawsze potrafi lepiej wykorzystać system.
Jaki jest najlepszy język programowania dla księgowych?
Większość księgowych zgodzi się, że najbardziej użytecznym językiem programowania do nauki jest VBA (Visual Basic for Applications) dla Excela i Microsoftu, a w szczególności makra. Kolejny język programowania, na którym warto się skupić, zależy od oprogramowania, z którego Ty lub firma, w której pracujesz, korzysta. Poniżej krótko omówimy przydatne języki programowania dla księgowych.
1. Excel i VBA
Chociaż nie każdy zdaje sobie z tego sprawę, formuły Excela od zawsze wykorzystywały język programowania znany jako Visual Basic for Applications, czyli VBA. Ta funkcja jest nieodzowna na każdym szczeblu księgowości, włączając w to księgowych, ponieważ redukuje obliczenia, które kiedyś zajmowały godziny, do sekund. To ogromna oszczędność czasu, która pozwala księgowym skupić się na analizie, prognozowaniu i innych zadaniach o wyższej wartości.
Od czasu pierwotnej integracji, język programowania VBA ewoluował, aby wykonywać coraz więcej funkcji. Obejmowało to możliwość wprowadzania danych wykraczających poza podstawowy tekst i liczby, umożliwiając komórkom zawieranie rekordów pierwszej klasy, takich jak łącza do zewnętrznych danych i dynamiczne tablice, które mogą rozlewać się na sąsiednie komórki. Co więcej, w grudniu 2020 roku Microsoft ogłosił wydanie LAMBDA, ekskluzywnego języka programowania dla Excela, który pozwoli użytkownikom definiować nowe funkcje w języku, zamiast ograniczać się do predefiniowanych funkcji.
2. Języki programowania w księgowości (Python, R, SQL)
Nauka języków programowania takich jak Python, R lub SQL może pomóc księgowemu usprawnić procesy i przepływ pracy. Zamiast zlecać programiście i próbować komunikować, jaką funkcję chciałbyś, aby dla Ciebie zakodował, możesz napisać kod samodzielnie. Niezależnie od tego, który język wybierzesz, wielu księgowych zgadza się, że nauka makr jest najlepszym punktem wyjścia. Według Wikipedii, „Makra to rodzaj kodu używany do udostępniania sekwencji instrukcji obliczeniowych programiście jako pojedynczej instrukcji programu, co sprawia, że zadanie programowania jest mniej nużące i mniej podatne na błędy”.
3. Python
Chociaż Python został zaprojektowany jako język programowania ogólnego przeznaczenia, jest uważany za najsilniejszy w analizie danych. Rzeczywiście, to ten aspekt czyni go najbardziej użytecznym dla księgowych w celu gromadzenia danych biznesowych i finansowych. Ponadto, niektórzy księgowi preferują go od VBA, ponieważ jest uważany za prostszy język, a także potrafi obsługiwać większe ilości danych i jest kompatybilny z większą ilością oprogramowania. Dodatkowo, dzięki temu, że jest open-source, jest stale aktualizowany przez wolontariuszy, co pomaga w kontroli wersji i częstszych aktualizacjach. Ma również dodatkową zaletę, że jest całkowicie darmowy.
4. R
R to kolejny popularny język wśród analityków danych i data scientistów. Podobnie jak Python, jest również open-source i darmowy. Uważa się jednak, że lepiej sprawdza się w czyszczeniu danych i dostarczaniu lepszych narzędzi analitycznych. Dzięki temu jest lepszy w jednorazowych przypadkach użycia i do eksploracji zbiorów danych. Jednak Python jest częściej używany w korporacjach, ponieważ jest bardziej biegły w manipulacji danymi i wykonywaniu powtarzalnych zadań niż R.
5. SQL
SQL, skrót od „Structured Query Language” (Strukturalny Język Zapytań), to kolejny język programowania do manipulacji danymi. Powstał kilka lat wcześniej niż Python i R, ponieważ został wydany w 1987 roku, podczas gdy pozostałe dwa w latach 90. Mimo że jest specyficzny dla domeny, a nie ogólnego użytku, jest nadal uważany za standard dla systemów zarządzania relacyjnymi bazami danych, zwłaszcza przez American National Standards Institute (ANSI). Darmowa wersja o nazwie „SQL Server 2019 Express” została wydana w 2019 roku. Pozostaje jednak zamknięta i rzadko aktualizowana. SQL jest generalnie używany do dostępu i ekstrakcji danych z baz danych. To czyni go bardziej wyspecjalizowanym zadaniowo niż Python i R.
Warto zauważyć, że istnieje wiele innych języków programowania używanych przez księgowych. Inne przykłady to JavaScript i C++.
W jakich dziedzinach księgowości programowanie jest potrzebne?
Prawie wszystkie dziedziny księgowości wiążą się z użyciem Excela, dlatego skupimy się na kilku przykładach stanowisk, na których inne formy kodowania okazałyby się przydatne:
Analityk finansowy
Chociaż nie jest to niezbędne w tej dziedzinie, analitycy finansowi prawdopodobnie spotkają się z tymi językami podczas swojej pracy. Ponieważ są oni w dużym stopniu zaangażowani w analizę danych, będą musieli pobierać dane z wielu źródeł i konsolidować je w zarządzalny szablon. Wykonanie tego w możliwie najbardziej efektywny sposób wymagałoby pewnych umiejętności programistycznych, aby zaoszczędzić godziny na wprowadzaniu danych i tym podobnych czynnościach. Oczywiście, zależy to od zespołu, z którym pracujesz, ponieważ o ile umiejętności kodowania z pewnością będą potrzebne w sprawozdawczości finansowej, o tyle jest mało prawdopodobne, że pojawią się podczas pracy w dziale płac lub jako certyfikowany menedżer finansowy.
Audyt i zapewnienie danych
Audytorzy są odpowiedzialni za przeglądanie dokumentacji finansowej firm w celu upewnienia się, że są one zgodne z przepisami podatkowymi. Zrozumienie kodowania może być dla nich przydatne, ponieważ pozwoli im zrozumieć, w jaki sposób programy firmy pobierają i kompilują dane. To z kolei pomoże im zidentyfikować przypadki niezgodności w przepływie pracy. Może to wystąpić w dowolnym miejscu procesu, czy to z powodu niedokładnych lub niekompletnych danych wejściowych, nieprawidłowej kategoryzacji i tak dalej. To samo dotyczy metody przetwarzania danych oraz sposobu i dokładności danych wyjściowych.
Nauka programowania dla księgowych
Na szczęście nauka programowania nie musi być kosztownym przedsięwzięciem. Istnieje wiele darmowych samouczków na YouTube, dedykowane fora takie jak r/SQL na Reddit, a nawet możliwość wynajęcia tanich korepetytorów na Fiverr, którzy poprowadzą Cię w Twojej podróży. Ponadto, po opanowaniu podstaw, możesz skupić się na aspektach kodowania, które odnoszą się do księgowości, takich jak transfer danych i obliczenia.
Jeśli chcesz poznać inne artykuły podobne do Programowanie dla księgowych: Klucz do przyszłości finansów, możesz odwiedzić kategorię Księgowość.