KRUS vs ZUS: Składki dla Firm Jednoosobowych

Wielu przedsiębiorców w Polsce poszukuje sposobów na obniżenie składek na ubezpieczenia społeczne. Jedną z opcji, która kusi niższymi stawkami, jest przejście z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) na Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS). Czy taka zmiana jest możliwa dla każdego prowadzącego jednoosobową firmę? Niestety, nie jest to proste i wiąże się z spełnieniem określonych warunków. Ten artykuł szczegółowo omawia składki KRUS dla jednoosobowych firm, porównuje je ze składkami ZUS oraz wyjaśnia, jak i czy w ogóle można dokonać przejścia między tymi systemami.

Składki ZUS dla przedsiębiorców

Każdy przedsiębiorca w Polsce, niezależnie od formy prawnej, ma obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy. Nowi przedsiębiorcy mogą skorzystać z preferencyjnych składek przez pierwsze 24 miesiące działalności. Poniżej przedstawione są stawki tak zwanego "Dużego ZUS", czyli składek obowiązujących po okresie ulg, w 2025 roku.

Składki KRUS

Składki w KRUS dla przedsiębiorcy będącego rolnikiem są znacząco niższe. W I kwartale 2025 roku minimalna składka miesięczna wynosi 238,00 zł, w tym:

• Ubezpieczenie emerytalne i rentowe: 160,00 zł
• Ubezpieczenie chorobowe, wypadkowe i macierzyńskie: 78,00 zł

Składka KRUS płatna jest kwartalnie, co daje łącznie 714,00 zł na kwartał. Co istotne, rolnicy-przedsiębiorcy są zwolnieni z opłacania składki na Fundusz Pracy. Dodatkowo, rolnicy posiadający gospodarstwa o powierzchni poniżej 6 hektarów są zwolnieni również ze składki zdrowotnej, która w takim przypadku jest finansowana z budżetu państwa.

Porównując, składki społeczne w ZUS wynoszą 1 773,96 zł miesięcznie (lub 442,90 zł dla nowych firm), podczas gdy minimalna miesięczna składka KRUS to 238 zł. Ta duża różnica sprawia, że KRUS staje się atrakcyjną opcją, a wielu przedsiębiorców zastanawia się nad możliwością przejścia.

Przejście z ZUS na KRUS - Jak to zrobić?

Przejście z ZUS na KRUS jest możliwe, ale wymaga spełnienia ściśle określonych warunków. Nie każdy przedsiębiorca może skorzystać z tej opcji.

Warunki przejścia z ZUS na KRUS

1. Posiadanie gruntu rolnego: Konieczne jest posiadanie na własność minimum 1 hektara przeliczeniowego gruntu rolnego. Ważna jest klasa gruntu, nie wystarczy zakup byle jakiego hektara ziemi.
2. Wyrejestrowanie działalności gospodarczej: Należy wyrejestrować dotychczasową działalność gospodarczą, co automatycznie wiąże się z wyrejestrowaniem z ZUS.
3. Zgłoszenie do KRUS: Po wyrejestrowaniu z ZUS, należy zgłosić się do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.
4. Ubezpieczenie w KRUS przez 3 lata: Przed założeniem działalności gospodarczej na KRUS, należy podlegać ubezpieczeniu w KRUS jako rolnik przez co najmniej 3 lata i regularnie opłacać składki. Składka dla rolnika nie prowadzącego działalności jest niższa niż składka przedsiębiorcy na KRUS.
5. Zakaz prowadzenia działalności i pracy na etacie: W ciągu tych 3 lat nie można prowadzić działalności gospodarczej ani być zatrudnionym na umowę o pracę. Dopuszczalne jest jedynie zatrudnienie na umowę o dzieło, która nie jest oskładkowana.

Po spełnieniu tych rygorystycznych warunków, można założyć działalność gospodarczą i kontynuować ubezpieczenie w KRUS. Wówczas składka KRUS dla przedsiębiorcy wynosi około 168 zł miesięcznie.

Przejście z ZUS na KRUS - i co dalej?

Przedsiębiorca, któremu udało się przejść na KRUS, musi pamiętać o dalszych obowiązkach, aby utrzymać to ubezpieczenie:

• Oświadczenie o kontynuacji ubezpieczenia: W ciągu 14 dni od rozpoczęcia działalności, należy złożyć w KRUS oświadczenie o zamiarze kontynuowania ubezpieczenia w KRUS.
• Prowadzenie działalności rolniczej: Nadal trzeba prowadzić działalność rolniczą lub pracować w gospodarstwie rolnym o powierzchni co najmniej 1 hektara przeliczeniowego.

Niedopuszczalne jest:

• Praca na etacie: Bycie pracownikiem lub pozostawanie w stosunku służbowym.
• Emerytura lub renta z ZUS: Posiadanie ustalonego prawa do emerytury lub renty z ZUS, bądź świadczeń z ubezpieczenia społecznego.
• Przekroczenie limitu dochodów: Kwota należnego podatku dochodowego z pozarolniczej działalności gospodarczej za poprzedni rok nie może przekroczyć określonej kwoty granicznej (art. 5a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników).

Kto może podlegać ubezpieczeniu w KRUS?

Poza rolnikiem, ubezpieczeniu w KRUS może podlegać również domownik rolnika. Domownikiem jest osoba, która:

• Ukończyła 16 lat.
• Pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z rolnikiem lub mieszka na terenie jego gospodarstwa, bądź w bliskim sąsiedztwie.
• Pracuje w gospodarstwie rolnym rolnika i nie jest z nim związana stosunkiem pracy.

Ubezpieczeniu w KRUS podlegają również przedsiębiorcy, którzy przeznaczyli swoje grunty rolne pod zalesienie.

Emerytura z KRUS

Aby uzyskać emeryturę z KRUS, rolnik musi opłacać składki KRUS przez co najmniej 25 lat oraz osiągnąć wiek emerytalny. Wiek emerytalny jest taki sam jak w ZUS: 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Istnieje możliwość wcześniejszej emerytury rolniczej po spełnieniu dodatkowych warunków.

KRUS vs ZUS - Co się bardziej opłaca?

ZUS, czyli Zakład Ubezpieczeń Społecznych, obejmuje szeroką grupę ubezpieczonych, natomiast KRUS, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, jest dedykowana rolnikom i osobom z nimi związanym. Składki w KRUS są znacznie niższe i zależą od powierzchni gospodarstwa rolnego. Dla przykładu, składka miesięczna w KRUS dla gospodarstwa 100-150 ha może wynieść około 545 zł, podczas gdy składki ZUS dla przedsiębiorcy bez ulg przekraczają 1600 zł miesięcznie. Różnica jest znacząca, co czyni KRUS atrakcyjnym finansowo.

Czy można być jednocześnie w KRUS i ZUS?

Zasadniczo, nie można być jednocześnie ubezpieczonym w KRUS i ZUS z tytułu umowy o pracę. Podjęcie zatrudnienia na umowę o pracę zazwyczaj powoduje utratę prawa do ubezpieczenia w KRUS i przejście pod ZUS. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy rolnik podejmuje pracę na umowę zlecenie, a jego przychód miesięczny nie przekracza minimalnego wynagrodzenia (aktualnie 4300 zł brutto). W takim przypadku rolnik może pozostać ubezpieczony w KRUS.

Rozliczenie PIT z KRUS

KRUS wysyła PIT-y dla rolników, którzy w poprzednim roku pobierali świadczenia emerytalno-rentowe, rodzicielskie świadczenie uzupełniające, świadczenie niezrealizowane po zmarłym, lub świadczenie pieniężne dla sołtysów. KRUS wysyła różne typy PIT-ów, w zależności od rodzaju świadczeń, m.in. PIT-40A, PIT-11A i PIT-11. Osoby otrzymujące PIT-y z KRUS muszą złożyć zeznanie podatkowe PIT-37 lub PIT-36. Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) przygotowuje wstępne rozliczenia, które rolnik może zatwierdzić lub edytować, szczególnie jeśli chce skorzystać z ulg podatkowych lub rozliczyć się wspólnie z małżonkiem.

Emerytura KRUS po 20 latach

Wysokość emerytury KRUS zależy od wielu czynników, w tym od długości okresów ubezpieczenia i wysokości emerytury podstawowej, która jest corocznie waloryzowana. Emerytura rolnicza składa się z części składkowej i części uzupełniającej. Część składkowa zależy od lat podlegania ubezpieczeniu, a część uzupełniająca jest procentem emerytury podstawowej, modyfikowanym w zależności od liczby lat przyjętych do części składkowej. Przykładowo, rolnik z 20-letnim stażem ubezpieczeniowym w KRUS otrzyma emeryturę rolniczą obliczoną na podstawie tych zasad, z uwzględnieniem aktualnej emerytury podstawowej.

Pytania i odpowiedzi (FAQ)

Czy każdy przedsiębiorca może przejść na KRUS?

Nie, przejście na KRUS jest możliwe tylko dla przedsiębiorców, którzy spełniają określone warunki, głównie związane z posiadaniem i prowadzeniem gospodarstwa rolnego.

Jakie są główne korzyści z ubezpieczenia w KRUS?

Główną korzyścią są znacznie niższe składki w porównaniu do ZUS.

Czy mogę mieć dwie emerytury - z ZUS i KRUS?

Tak, jest to możliwe, jeśli pracowałeś/aś zarówno w sektorze rolniczym (KRUS), jak i poza rolnictwem (ZUS) i osiągnąłeś/aś wiek emerytalny w obu systemach.

Do kiedy rolnicy muszą rozliczyć PIT z KRUS?

Termin złożenia deklaracji podatkowej PIT to 30 kwietnia każdego roku.

Jaka jest minimalna składka KRUS dla przedsiębiorcy w 2025 roku?

Minimalna składka miesięczna KRUS dla przedsiębiorcy w I kwartale 2025 roku wynosi 238 zł.

Podsumowując, KRUS oferuje znacząco niższe składki na ubezpieczenia społeczne niż ZUS, co może być bardzo atrakcyjne dla przedsiębiorców prowadzących działalność rolniczą. Jednak przejście na KRUS jest procesem skomplikowanym i wymaga spełnienia konkretnych warunków. Przed podjęciem decyzji warto dokładnie przeanalizować swoją sytuację i skonsultować się ze specjalistą.