Jak zaksięgować kredyt i prowizję bankową?

W dzisiejszym dynamicznym świecie biznesu, kredyty stanowią powszechne narzędzie finansowania działalności przedsiębiorstw. Niezależnie od wielkości firmy, umiejętność prawidłowego księgowania kredytów i związanych z nimi kosztów jest kluczowa dla zachowania rzetelności i przejrzystości sprawozdań finansowych. W tym artykule szczegółowo omówimy, jak prawidłowo zaksięgować kredyt, ze szczególnym uwzględnieniem kosztów finansowych rozliczanych w czasie, takich jak prowizje bankowe potrącane z góry.

Koszty finansowe rozliczane w czasie – co to takiego?

Zgodnie z polską Ustawą o rachunkowości, przedsiębiorstwa mają obowiązek dokonywania rozliczeń międzyokresowych kosztów. Dotyczy to sytuacji, gdy koszty poniesione w danym okresie sprawozdawczym odnoszą się do przyszłych okresów. W kontekście kredytów, typowym przykładem takich kosztów są prowizje bankowe potrącane z góry, odsetki zapłacone z góry, czy inne opłaty związane z zaciągnięciem zobowiązania, które dotyczą całego okresu kredytowania, a nie tylko momentu ich poniesienia.

Artykuł 39 ust. 4 Ustawy o rachunkowości precyzuje, że jeżeli wartość otrzymanych aktywów finansowych (w tym przypadku kwota kredytu wpływająca na rachunek bankowy) jest niższa od kwoty zobowiązania do zapłaty (całkowita kwota kredytu do spłaty), to różnica stanowi czynne rozliczenie międzyokresowe kosztów. Ta różnica, czyli właśnie koszty finansowe rozliczane w czasie, powinna być odpisywana w koszty finansowe w równych ratach, przez cały okres trwania zobowiązania kredytowego.

Do kosztów finansowych rozliczanych w czasie, najczęściej spotykanych w praktyce, zaliczamy:

• Prowizje potrącane z góry przez banki lub instytucje finansowe udzielające kredytów lub pożyczek.
• Odsetki od kredytów lub pożyczek pobrane z góry za cały okres kredytowania.

Koszty operacji finansowych rozliczane w czasie ewidencjonuje się na koncie 651 „Inne rozliczenia międzyokresowe” (konto aktywów). Konto to służy do gromadzenia kosztów, które będą stopniowo przenoszone w koszty finansowe w kolejnych okresach sprawozdawczych.

Prowizja bankowa potrącona z góry – przykład księgowania

Najczęstszym przykładem kosztów finansowych rozliczanych w czasie jest prowizja potrącana z góry od kredytu. Załóżmy, że przedsiębiorstwo zaciąga kredyt obrotowy w banku. Bank, udzielając kredytu, pobiera prowizję za jego udzielenie, potrącając ją bezpośrednio z kwoty kredytu wypłacanej na rachunek bankowy kredytobiorcy. W takiej sytuacji, na rachunek bankowy przedsiębiorstwa wpłynie kwota niższa niż nominalna kwota kredytu.

Różnica pomiędzy kwotą kredytu do spłaty a kwotą faktycznie otrzymaną na rachunek bankowy stanowi właśnie prowizję, którą należy rozliczyć w czasie. Księgowanie tego typu operacji przebiega w kilku etapach:

1. Wpływ środków z tytułu kredytu na rachunek bankowy:

   W momencie wpływu środków na rachunek bankowy, księgujemy je po stronie Wn konta 130 „Rachunek bieżący”, w kwocie faktycznie otrzymanej. Równocześnie, po stronie Ma konta 134 „Kredyty bankowe”, księgujemy nominalną kwotę zaciągniętego kredytu (czyli kwotę zobowiązania do spłaty).

   Zapis księgowy:

   • Wn konto 130 „Rachunek bieżący”
   • Ma konto 134 „Kredyty bankowe”
2. Zaksięgowanie prowizji potrąconej z góry:

   Kwotę prowizji potrąconej z góry księgujemy jako czynne rozliczenie międzyokresowe kosztów, po stronie Wn konta 651 „Inne rozliczenia międzyokresowe”. Po stronie Ma konta 134 „Kredyty bankowe” zapisujemy kwotę prowizji, zwiększając tym samym saldo konta kredytowego do pełnej kwoty zobowiązania.

   Zapis księgowy:

   • Wn konto 651 „Inne rozliczenia międzyokresowe”
   • Ma konto 134 „Kredyty bankowe”
3. Odpisywanie prowizji w koszty finansowe:

   W każdym okresie sprawozdawczym, proporcjonalną część prowizji, przypadającą na dany okres, przenosimy z konta 651 „Inne rozliczenia międzyokresowe” w koszty finansowe. Odpisujemy ją po stronie Wn konta 751 „Koszty finansowe”, a po stronie Ma konta 651 „Inne rozliczenia międzyokresowe”, zmniejszając saldo tego konta. Odpis prowizji dokonywany jest zazwyczaj co miesiąc, w równych ratach, przez cały okres trwania kredytu.

   Zapis księgowy:

   • Wn konto 751 „Koszty finansowe”
   • Ma konto 651 „Inne rozliczenia międzyokresowe”

Przykład liczbowy – księgowanie kredytu i prowizji

Spółka Alfa zaciągnęła kredyt obrotowy w banku na kwotę 200 000 zł. Bank pobrał prowizję za udzielenie kredytu w wysokości 2% kwoty kredytu, czyli 4 000 zł (200 000 zł * 2% = 4 000 zł). Na rachunek bankowy spółki wpłynęła kwota 196 000 zł (200 000 zł - 4 000 zł). Kredyt został udzielony na okres 24 miesięcy.

Księgowanie w księgach rachunkowych spółki Alfa:

1. Wpływ środków na rachunek bankowy: 196 000 zł
   • Wn konto 130 „Rachunek bieżący” – 196 000 zł
   • Ma konto 134 „Kredyty bankowe” – 196 000 zł
2. Zaksięgowanie prowizji potrąconej z góry: 4 000 zł
   • Wn konto 651 „Inne rozliczenia międzyokresowe” – 4 000 zł
   • Ma konto 134 „Kredyty bankowe” – 4 000 zł
3. Miesięczny odpis prowizji w koszty finansowe: 166,67 zł (4 000 zł / 24 miesiące)

   Co miesiąc, przez 24 miesiące, spółka Alfa będzie dokonywać następującego zapisu:

   • Wn konto 751 „Koszty finansowe” – 166,67 zł
   • Ma konto 651 „Inne rozliczenia międzyokresowe” – 166,67 zł

Podsumowanie księgowań:

Zasada istotności – kiedy można uprościć księgowanie prowizji?

Ustawa o rachunkowości dopuszcza możliwość stosowania uproszczeń w księgowości, jeżeli nie ma to istotnego wpływu na rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej przedsiębiorstwa. Zgodnie z zasadą istotności, jeżeli kwota prowizji potrąconej z góry jest nieistotna dla jednostki, można zastosować uproszczenie i zaliczyć ją jednorazowo w koszty finansowe w momencie poniesienia. Oznacza to, że nie trzeba jej rozliczać w czasie.

Decyzja o uznaniu kwoty prowizji za nieistotną zależy od indywidualnej oceny przedsiębiorstwa, uwzględniającej skalę działalności, poziom przychodów i kosztów, oraz przyjętą politykę rachunkowości. Kryteria istotności powinny być jasno określone w dokumentacji zasad (polityki) rachunkowości jednostki.

Jeżeli przedsiębiorstwo zdecyduje się na uproszczenie, księgowanie prowizji potrąconej z góry będzie wyglądało następująco:

1. Wpływ środków z tytułu kredytu na rachunek bankowy:
   • Wn konto 130 „Rachunek bieżący”
   • Ma konto 134 „Kredyty bankowe”
2. Jednorazowe zaliczenie prowizji w koszty finansowe:
   • Wn konto 751 „Koszty finansowe”
   • Ma konto 134 „Kredyty bankowe”

W tym uproszczonym wariancie, pomijamy konto 651 „Inne rozliczenia międzyokresowe”, a prowizja jest księgowana bezpośrednio w koszty finansowe w momencie zaciągnięcia kredytu.

Podsumowanie

Prawidłowe księgowanie kredytów i kosztów finansowych rozliczanych w czasie, takich jak prowizje bankowe, jest niezbędne dla zachowania zgodności z przepisami Ustawy o rachunkowości i prezentacji rzetelnego obrazu sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Standardowo, prowizje potrącane z góry powinny być rozliczane w czasie, poprzez czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów i stopniowe odpisywanie w koszty finansowe. Jednak, w przypadku kwot nieistotnych, dopuszczalne jest uproszczenie polegające na jednorazowym zaliczeniu prowizji w koszty. W każdym przypadku, kluczowe jest stosowanie zasad rachunkowości w sposób konsekwentny i zgodny z przyjętą polityką rachunkowości jednostki.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Co to są koszty finansowe rozliczane w czasie?

Koszty finansowe rozliczane w czasie to koszty, które zostały poniesione w danym okresie sprawozdawczym, ale dotyczą przyszłych okresów. W kontekście kredytów, są to najczęściej prowizje i odsetki potrącane z góry, które odnoszą się do całego okresu kredytowania.

Jak długo rozlicza się prowizję od kredytu w czasie?

Prowizję od kredytu rozlicza się w czasie przez cały okres trwania zobowiązania kredytowego, zazwyczaj w równych ratach miesięcznych.

Kiedy można nie rozliczać prowizji od kredytu w czasie?

Można nie rozliczać prowizji od kredytu w czasie, jeżeli kwota prowizji jest uznana za nieistotną dla przedsiębiorstwa, zgodnie z zasadą istotności określoną w Ustawie o rachunkowości. W takim przypadku, prowizję można jednorazowo zaliczyć w koszty finansowe w momencie poniesienia.

Jakie konta księgowe są wykorzystywane do księgowania kredytu i prowizji?

Do księgowania kredytu i prowizji wykorzystuje się konta: 130 „Rachunek bieżący”, 134 „Kredyty bankowe”, 651 „Inne rozliczenia międzyokresowe” (dla prowizji rozliczanej w czasie) oraz 751 „Koszty finansowe”.

Jeśli chcesz poznać inne artykuły podobne do Jak zaksięgować kredyt i prowizję bankową?, możesz odwiedzić kategorię Księgowość.