Kto płaci za zwolnienie lekarskie (L4) w 2025 roku?

Choroba jest nieprzewidywalna i może dotknąć każdego, uniemożliwiając wykonywanie obowiązków zawodowych. Na szczęście, system ubezpieczeń społecznych przewiduje świadczenia pieniężne na czas niezdolności do pracy. Jeśli posiadasz ubezpieczenie chorobowe, masz prawo do wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku chorobowego. Kluczowe pytanie brzmi: kto konkretnie płaci za popularne L4? Odpowiedź znajdziesz w poniższym artykule.

Kto ma prawo do świadczenia za czas choroby?

Aby otrzymać świadczenie chorobowe, kluczowe jest podleganie pod ubezpieczenie chorobowe. Dotyczy to osób zgłoszonych do ubezpieczeń społecznych, które opłacają składkę na ubezpieczenie chorobowe – obowiązkowo lub dobrowolnie. Najczęściej uprawnienie to dotyczy pracowników zatrudnionych na umowę o pracę, ale również osób prowadzących działalność gospodarczą, zleceniobiorców i innych grup ubezpieczonych.

Zwolnienie lekarskie (L4), wystawione przez lekarza na podstawie oceny stanu zdrowia, jest formalnym potwierdzeniem niezdolności do pracy. Stanowi ono podstawę usprawiedliwienia nieobecności w pracy i jest niezbędne do naliczenia odpowiedniego świadczenia.

Wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy: dwa rodzaje świadczeń

W przypadku choroby, osobie ubezpieczonej mogą przysługiwać dwa rodzaje świadczeń:

• Wynagrodzenie chorobowe: wypłacane przez pracodawcę przez określony czas.
• Zasiłek chorobowy: wypłacany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), zazwyczaj po wyczerpaniu okresu wynagrodzenia chorobowego.

Prawo do wynagrodzenia chorobowego przysługuje przede wszystkim pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. Jest to podstawowy warunek. Dodatkowo, pracownik musi podlegać ubezpieczeniu chorobowemu przez co najmniej 30 dni nieprzerwanie (okres wyczekiwania). Istnieją jednak wyjątki, kiedy okres wyczekiwania nie jest wymagany, na przykład w przypadku:

• Absolwentów szkół i uczelni, którzy przystąpią do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia edukacji.
• Niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy.
• Osób z co najmniej 10-letnim stażem obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego.
• Posłów i senatorów przystępujących do ubezpieczenia w ciągu 90 dni od zakończenia kadencji.
• Funkcjonariuszy Służby Celnej przechodzących do Krajowej Administracji Skarbowej.

Pracownik ma prawo do wynagrodzenia chorobowego przez pierwsze 33 dni niezdolności do pracy w roku kalendarzowym. W przypadku pracowników, którzy ukończyli 50. rok życia, okres ten jest skrócony do 14 dni w roku kalendarzowym (od roku następującego po roku, w którym pracownik ukończył 50 lat). Ważne jest, że te limity dni sumują się w ciągu roku, nawet jeśli zwolnienia lekarskie nie następują po sobie bezpośrednio.

Po wykorzystaniu limitu dni wynagrodzenia chorobowego, pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy. Może być on wypłacany przez pracodawcę lub bezpośrednio przez ZUS, w zależności od statusu pracodawcy jako płatnika zasiłków.

Kto płaci za L4 w 2025 roku? Wynagrodzenie chorobowe – obowiązek pracodawcy

Wynagrodzenie chorobowe jest zawsze finansowane przez pracodawcę. To on, na podstawie dostarczonego przez pracownika zwolnienia lekarskiego, oblicza i wypłaca to świadczenie. Środki na ten cel pochodzą bezpośrednio z budżetu firmy, nie są refundowane przez ZUS.

Zasiłek chorobowy – wypłata przez ZUS, czasami przez pracodawcę

Z zasiłkiem chorobowym sytuacja jest nieco bardziej złożona. Choć źródłem finansowania zawsze pozostaje ZUS, wypłata może być realizowana na dwa sposoby:

• Bezpośrednio przez ZUS: w większości przypadków to ZUS jest odpowiedzialny za bezpośrednią wypłatę zasiłku chorobowego.
• Przez pracodawcę (jako płatnika zasiłków): niektórzy pracodawcy, zwani płatnikami zasiłków, wypłacają zasiłek chorobowy swoim pracownikom, a następnie rozliczają się z ZUS-em.

Kto jest płatnikiem zasiłków? Zgodnie z przepisami, pracodawca staje się płatnikiem zasiłków, jeśli na dzień 30 listopada poprzedniego roku zatrudniał powyżej 20 osób. Taki pracodawca w kolejnym roku kalendarzowym jest zobowiązany do wypłaty zasiłków chorobowych (i innych zasiłków) swoim pracownikom. W praktyce oznacza to, że pracodawca nalicza i wypłaca zasiłek, a następnie kwota ta jest mu zwracana przez ZUS poprzez pomniejszenie składek na ubezpieczenia społeczne, które pracodawca odprowadza do ZUS-u.

Warto zaznaczyć, że ZUS zawsze wypłaca zasiłek chorobowy bezpośrednio w kilku sytuacjach, niezależnie od wielkości firmy pracodawcy. Dotyczy to m.in.:

• Osób zatrudnionych na podstawie umowy zlecenie (jeśli podlegają ubezpieczeniu chorobowemu).
• Osób, dla których ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne.
• Niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub w drodze do/z pracy.

Podsumowując, wynagrodzenie chorobowe zawsze płaci pracodawca, natomiast zasiłek chorobowy zazwyczaj wypłaca ZUS, ale w przypadku większych firm (płatników zasiłków) wypłata może być realizowana przez pracodawcę, choć środki pochodzą z ZUS-u.

Praca na zwolnieniu lekarskim – kiedy ryzykujesz utratę zasiłku?

Zwolnienie lekarskie ma na celu regenerację i powrót do zdrowia. Wykorzystywanie go niezgodnie z celem może skutkować poważnymi konsekwencjami, włącznie z utratą prawa do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia. Przepisy dopuszczają jedynie sporadyczne, incydentalne czynności, które są wymuszone okolicznościami.

Sąd Najwyższy w jednym z wyroków wyjaśnił, że „tylko sporadyczna, wymuszona okolicznościami aktywność może usprawiedliwiać zachowanie prawa do zasiłku. W innych przypadkach za sporny okres nie należy się zasiłek, lecz wynagrodzenie za pracę.”

Wykonanie pracy zarobkowej w okresie zwolnienia lekarskiego, czy wykorzystywanie zwolnienia w sposób sprzeczny z jego celem, jest podstawą do odebrania prawa do zasiłku. Ocena, czy dane czynności mieszczą się w kategorii „incydentalnych”, jest zawsze indywidualna i zależy od konkretnych okoliczności.

Przykładowo, podpisanie dokumentów finansowych w trakcie zwolnienia lekarskiego, w pewnych okolicznościach, nie musi być uznane za działanie skutkujące utratą zasiłku. Jednak, regularne podpisywanie dokumentów w imieniu firmy przez prezesa zarządu, nawet jeśli są inne osoby uprawnione do tego, może już zostać zakwalifikowane jako praca zarobkowa i prowadzić do utraty świadczenia.

Podsumowanie – kto płaci za Twoje L4?

Odpowiedź na pytanie, kto płaci za zwolnienie lekarskie, zależy od rodzaju świadczenia:

• Wynagrodzenie chorobowe (za pierwsze dni choroby): płaci pracodawca.
• Zasiłek chorobowy (po wyczerpaniu wynagrodzenia chorobowego): zazwyczaj płaci ZUS, ale w przypadku większych pracodawców (płatników zasiłków) wypłaca go pracodawca, rozliczając się następnie z ZUS-em.

Pamiętaj, że kluczowe jest podleganie pod ubezpieczenie chorobowe, a w przypadku wynagrodzenia chorobowego – zatrudnienie na umowę o pracę. W razie wątpliwości, warto skonsultować się z działem kadr lub bezpośrednio z ZUS-em, aby upewnić się co do swoich praw i obowiązków związanych ze zwolnieniem lekarskim.

Jeśli chcesz poznać inne artykuły podobne do Kto płaci za zwolnienie lekarskie (L4) w 2025 roku?, możesz odwiedzić kategorię Rachunkowość.