Darowizna a koszty podatkowe: przewodnik po uldze

Wiele osób decyduje się na wsparcie organizacji pożytku publicznego poprzez przekazywanie darowizn. Dobrą wiadomością jest fakt, że polski system podatkowy przewiduje możliwość odliczenia niektórych darowizn od podstawy opodatkowania, co realnie obniża należny podatek dochodowy. W tym artykule szczegółowo omówimy zasady, na jakich darowizna może stać się kosztem podatkowym, komu przysługuje ulga i jakie warunki należy spełnić, aby z niej skorzystać.

Kto może skorzystać z ulgi podatkowej na darowizny?

Ulga podatkowa z tytułu darowizn jest dostępna dla podatników, którzy uzyskują dochody opodatkowane:

• według skali podatkowej (stawki 12% i 32%),
• ryczałtem ewidencjonowanym od przychodów ewidencjonowanych.

Oznacza to, że jeśli rozliczasz się na zasadach ogólnych (skala podatkowa) lub płacisz ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, masz potencjalną możliwość odliczenia darowizn od swojego dochodu lub przychodu.

Na jakie cele można przekazać darowiznę, aby skorzystać z ulgi?

Aby darowizna mogła zostać odliczona od podatku, musi być przekazana na cele ściśle określone w ustawie o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Przykłady takich celów to:

• wspieranie rodzin i osób w trudnej sytuacji życiowej,
• działalność charytatywna,
• działalność na rzecz osób niepełnosprawnych,
• ochrona i promocja zdrowia,
• nauka, szkolnictwo wyższe i edukacja,
• kultura i sztuka,
• ochrona środowiska,
• działalność na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn,
• działalność na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego,
• pomoc ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą,
• promocja i organizacja wolontariatu.

Darowiznę można przekazać na rzecz konkretnych podmiotów. Są to:

• organizacje pozarządowe (fundacje, stowarzyszenia), które nie są jednostkami sektora finansów publicznych i nie działają w celu osiągnięcia zysku. Do tej kategorii zaliczają się również m.in. kościoły, stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego czy spółdzielnie socjalne,
• równoważne organizacje działające w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej (UE) lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG), które prowadzą działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych i realizują wskazane cele.

Warto zaznaczyć, że katalog organizacji uprawnionych do otrzymywania darowizn podlegających odliczeniu jest szeroki, co daje podatnikom duże możliwości wyboru celu, który chcą wesprzeć.

Jakie darowizny nie podlegają odliczeniu?

Istnieją pewne ograniczenia dotyczące odliczania darowizn. Nie można odliczyć darowizn:

• przekazanych na rzecz osób fizycznych (z wyjątkiem darowizn na cele kultu religijnego, które mogą być przekazywane osobom prawnym i fizycznym),
• przekazanych na rzecz osób prawnych i jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, prowadzących działalność gospodarczą w określonych branżach (m.in. przemysł elektroniczny, paliwowy, tytoniowy, alkoholowy, wyroby z metali szlachetnych),
• które zostały zwrócone darczyńcy w jakiejkolwiek formie,
• które darczyńca zaliczył już do kosztów uzyskania przychodów w ramach prowadzonej działalności gospodarczej,
• które zostały już odliczone od przychodu na podstawie ustawy o ryczałcie lub od dochodu na podstawie ustawy PIT (np. w poprzednich latach).

Te wyłączenia mają na celu zapobieganie podwójnemu korzystaniu z ulg podatkowych oraz wykluczenie z preferencji darowizn przekazywanych na cele niezwiązane z działalnością pożytku publicznego.

Limity odliczenia darowizn

Odliczeniu podlega kwota faktycznie przekazanej darowizny, jednak istnieje limit, który wynosi 6% dochodu/przychodu podatnika. Oznacza to, że maksymalna kwota darowizny, jaką można odliczyć, jest ograniczona procentowo od osiągniętych dochodów (w przypadku skali podatkowej) lub przychodów (w przypadku ryczałtu).

Warto podkreślić, że limit 6% jest wspólny dla odliczeń z tytułu darowizn na cele:

• pożytku publicznego,
• kultu religijnego,
• honorowego krwiodawstwa,
• kształcenia zawodowego,
• przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie.

Jeśli w danym roku podatkowym przekazałeś darowizny na kilka z wymienionych celów, łączna kwota odliczeń nie może przekroczyć 6% Twojego dochodu/przychodu.

Jak obliczyć kwotę ulgi podatkowej z tytułu darowizny?

Kwota ulgi podatkowej jest równa kwocie odliczonej darowizny, pomniejszonej o ewentualny podatek VAT, jeśli przedmiotem darowizny są towary opodatkowane VAT. W przypadku darowizn pieniężnych, kwotą darowizny jest po prostu przekazana suma pieniędzy. W przypadku darowizn rzeczowych (niepieniężnych), za kwotę darowizny przyjmuje się wartość rynkową darowanego przedmiotu. Ważne jest, aby wartość darowizny nie była wyższa niż wartość rynkowa.

Jeśli przedmiotem darowizny są towary opodatkowane VAT, za kwotę darowizny przyjmuje się wartość towaru wraz z podatkiem VAT. Jednak, jeśli jesteś podatnikiem VAT i masz prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu dokonanej darowizny, wartość brutto darowizny należy pomniejszyć o tę część podatku naliczonego, którą masz prawo odliczyć.

Podsumowując, obliczenie kwoty ulgi podatkowej zależy od formy darowizny. Najprostsze jest to w przypadku darowizn pieniężnych. W przypadku darowizn rzeczowych należy ustalić wartość rynkową, a w przypadku towarów opodatkowanych VAT, uwzględnić specyficzne zasady.

Dokumentowanie darowizny

Aby móc skorzystać z ulgi podatkowej, należy udokumentować przekazaną darowiznę. Sposób dokumentowania zależy od formy darowizny:

• Darowizna pieniężna – dowodem jest dowód wpłaty na rachunek płatniczy obdarowanego lub jego rachunek bankowy (inny niż rachunek płatniczy). Dowód wpłaty powinien zawierać dane identyfikujące darczyńcę i obdarowanego, kwotę darowizny oraz datę wpłaty.
• Darowizna niepieniężna – dowodem jest dokument, z którego wynikają dane identyfikujące darczyńcę oraz wartość przekazanej darowizny, wraz z oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu. Oświadczenie obdarowanego może być integralną częścią dokumentu darowizny lub stanowić odrębny dokument.

Prawidłowe udokumentowanie darowizny jest kluczowe, ponieważ w przypadku kontroli podatkowej, brak odpowiednich dokumentów może skutkować utratą prawa do ulgi.

Darowizny na rzecz organizacji z UE/EOG

Możliwość odliczenia darowizn nie ogranicza się tylko do organizacji działających w Polsce. Można również odliczyć darowizny przekazane na rzecz organizacji działających w innym kraju Unii Europejskiej (UE) lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG), pod warunkiem spełnienia dodatkowych warunków:

• Oświadczenie organizacji – należy posiadać oświadczenie tej organizacji, że na dzień przekazania darowizny była ona równoważną organizacją do organizacji działających na podstawie polskich przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, realizującą wskazane cele.
• Podstawa prawna do wymiany informacji podatkowych – musi istnieć podstawa prawna, wynikająca z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Polska, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, na którego terytorium organizacja posiada siedzibę.

Te dodatkowe warunki mają na celu zapewnienie, że darowizny przekazywane za granicę są rzeczywiście kierowane na cele pożytku publicznego i że istnieje możliwość weryfikacji tych darowizn przez polskie organy podatkowe.

Jakie zeznanie podatkowe złożyć?

Informację o odliczeniu darowizn należy wykazać w odpowiednim zeznaniu podatkowym, składając załącznik PIT/O (Informacja o odliczeniach). W zależności od formy opodatkowania dochodów, należy złożyć następujące zeznania:

• PIT-37 – jeśli uzyskałeś przychody opodatkowane według skali podatkowej za pośrednictwem płatnika (np. z umowy o pracę, emerytury).
• PIT-36 – jeśli uzyskałeś przychody opodatkowane według skali podatkowej z działalności gospodarczej lub inne przychody bez pośrednictwa płatnika.
• PIT-28 – jeśli uzyskałeś przychody opodatkowane w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (np. z działalności gospodarczej, najmu, podnajmu, dzierżawy).

W załączniku PIT/O należy wpisać kwotę przekazanych darowizn i wskazać, na jakie cele zostały one przeznaczone. Pamiętaj, aby do zeznania dołączyć dokumenty potwierdzające przekazanie darowizny.

Pytania i odpowiedzi (FAQ)

Czy mogę odliczyć darowiznę przekazaną na rzecz osoby prywatnej?

Nie, co do zasady darowizny na rzecz osób fizycznych nie podlegają odliczeniu od podatku, z wyjątkiem darowizn na cele kultu religijnego, które mogą być przekazywane również osobom fizycznym.

Czy limit 6% dotyczy każdej darowizny osobno?

Nie, limit 6% dochodu/przychodu jest łączny dla wszystkich darowizn podlegających odliczeniu (na cele pożytku publicznego, kultu religijnego, krwiodawstwa, kształcenia zawodowego i odbudowy Pałacu Saskiego).

Co zrobić, jeśli nie wykorzystam całej ulgi w danym roku podatkowym?

Niestety, kwota darowizny, której nie odliczyłeś w zeznaniu podatkowym z powodu braku wystarczających dochodów/przychodów, nie może być przeniesiona na kolejne lata. Ulga przepada.

Jak udokumentować darowiznę rzeczową?

Należy uzyskać dokument, z którego wynikają dane darczyńcy, wartość darowizny oraz oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu. Dokument ten powinien zawierać opis darowanego przedmiotu oraz jego wartość rynkową.

Gdzie znajdę wykaz umów o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartych przez Polskę?

Wykaz umów o unikaniu podwójnego opodatkowania jest dostępny na stronach internetowych Ministerstwa Finansów.

Podsumowanie

Odliczenie darowizn od podatku to korzystne rozwiązanie, które pozwala na obniżenie obciążenia podatkowego przy jednoczesnym wsparciu ważnych społecznie celów. Warto pamiętać o zasadach, limitach i konieczności prawidłowego udokumentowania darowizny, aby móc w pełni skorzystać z tej ulgi. Przekazując darowiznę na rzecz organizacji pożytku publicznego, nie tylko pomagasz innym, ale również możesz zyskać korzyści podatkowe.

Jeśli chcesz poznać inne artykuły podobne do Darowizna a koszty podatkowe: przewodnik po uldze, możesz odwiedzić kategorię Rachunkowość.