23/01/2025
Polska przechodzi znaczącą transformację w swoim sektorze energetycznym, a kluczowym elementem tej zmiany jest dynamicznie rosnący udział odnawialnych źródeł energii (OZE). W 2024 roku OZE osiągnęły rekordowy poziom, stanowiąc 29,6% całkowitej produkcji energii elektrycznej w kraju. To znaczący wzrost w porównaniu do 27,3% w roku 2023 i zaledwie 13,2% w roku 2015, co pokazuje przyspieszenie tempa przechodzenia na zieloną energię.
Rosnący Udział OZE w Miksie Energetycznym
Wzrost udziału OZE w polskim miksie energetycznym jest zjawiskiem coraz bardziej widocznym. Jeszcze w 2015 roku energia odnawialna stanowiła niewielką część całości, podczas gdy węgiel dominował. Jednak w ciągu ostatnich lat sytuacja uległa znaczącej zmianie. Poniższa tabela ilustruje ten trend:
| Rok | Udział OZE w produkcji energii elektrycznej |
|---|---|
| 2015 | 13,2% |
| 2023 | 27,3% |
| 2024 | 29,6% |
Jak widać, w ciągu zaledwie kilku lat udział OZE w produkcji energii elektrycznej w Polsce ponad dwukrotnie się zwiększył. Ten dynamiczny wzrost jest wynikiem inwestycji w nowe instalacje OZE, wsparcia rządowego oraz rosnącej świadomości ekologicznej społeczeństwa.
Spadek Udziału Węgla
Równolegle do wzrostu udziału OZE obserwujemy systematyczny spadek znaczenia węgla w polskiej energetyce. W 2024 roku udział węgla kamiennego i brunatnego w produkcji energii elektrycznej wyniósł 57,1%. Chociaż nadal jest to znaczący udział, to jednak wyraźnie niższy niż w poprzednich latach:
| Rok | Udział węgla w produkcji energii elektrycznej |
|---|---|
| 2015 | 83% |
| 2023 | 61% |
| 2024 | 57,1% |
Spadek udziału węgla jest kluczowym elementem transformacji energetycznej, mającym na celu zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych i poprawę jakości powietrza. Zastępowanie węgla czystszymi źródłami energii jest niezbędne dla realizacji celów klimatycznych Polski i Unii Europejskiej.
Wzrost Znaczenia Gazu Ziemnego
Oprócz OZE, istotną rolę w transformacji energetycznej odgrywa gaz ziemny. W 2024 roku gaz odpowiadał za 11,6% produkcji energii elektrycznej w Polsce, co również stanowi wzrost w porównaniu do poprzednich lat. Gaz ziemny jest postrzegany jako paliwo przejściowe, które może pomóc w odejściu od węgla, jednocześnie stabilizując system energetyczny w miarę rozwoju OZE.
| Rok | Udział gazu ziemnego w produkcji energii elektrycznej |
|---|---|
| 2015 | 3,6% |
| 2023 | 10% |
| 2024 | 11,6% |
Rodzaje Odnawialnych Źródeł Energii w Polsce
Polska wykorzystuje różnorodne odnawialne źródła energii. Ustawa o odnawialnych źródłach energii definiuje OZE jako:
„odnawialne, niekopalne źródła energii obejmujące energię wiatru, energię promieniowania słonecznego, energię aerotermalną, energię geotermalną, energię hydrotermalną, hydroenergię, energię fal, prądów i pływów morskich, energię otrzymywaną z biomasy, biogazu, biogazu rolniczego oraz z biopłynów”.
Do najpopularniejszych i najbardziej rozwiniętych w Polsce należą:
- Energetyka wiatrowa: Wykorzystuje turbiny wiatrowe, zarówno lądowe (onshore), jak i morskie (offshore), do produkcji energii elektrycznej. Jest to jedno z najtańszych i najbardziej wydajnych źródeł OZE.
- Energetyka solarna: Obejmuje instalacje fotowoltaiczne (PV) do produkcji energii elektrycznej oraz kolektory słoneczne do produkcji ciepła. Fotowoltaika dynamicznie rozwija się w Polsce, zarówno w dużych farmach solarnych, jak i w mikroinstalacjach prosumenckich.
- Energetyka wodna: Wykorzystuje energię płynącej wody do produkcji energii elektrycznej za pomocą elektrowni wodnych. Chociaż jest to źródło odnawialne, należy brać pod uwagę jej wpływ na środowisko naturalne.
- Energetyka geotermalna: Wykorzystuje ciepło Ziemi do produkcji energii elektrycznej i ciepła. Polska ma potencjał geotermalny, który jest stopniowo rozwijany.
- Energetyka biomasy: Wykorzystuje biomasę, czyli substancje pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, do produkcji energii cieplnej i elektrycznej poprzez spalanie lub inne procesy. Biomasa może odgrywać istotną rolę w transformacji energetycznej, zwłaszcza w ciepłownictwie.
Moc Zainstalowana OZE i Plany na Przyszłość
Moc zainstalowana w odnawialnych źródłach energii w Polsce przekroczyła już 30 GW. Jednak to dopiero początek. Zgodnie z Krajowym Planem w dziedzinie Energii i Klimatu (KPEiK), Polska planuje dynamiczny rozwój OZE w najbliższych latach. Celem jest osiągnięcie 57 GW mocy zainstalowanej w OZE do 2030 roku i ponad 90 GW do 2040 roku.
Aby osiągnąć te ambitne cele, konieczne są dalsze inwestycje w infrastrukturę sieciową, usprawnienie regulacji prawnych oraz rozwój technologii magazynowania energii. Transformacja energetyczna to proces złożony i wymagający, ale niezbędny dla zapewnienia Polsce bezpieczeństwa energetycznego, ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju gospodarczego.
Wyzwania i Rekomendacje dla Dalszego Rozwoju OZE
Dalszy rozwój OZE w Polsce wiąże się z pewnymi wyzwaniami. Jednym z kluczowych jest modernizacja i rozbudowa sieci elektroenergetycznych, które muszą być przygotowane na przyjęcie rosnącej ilości energii z rozproszonych źródeł odnawialnych. Konieczne jest również zapewnienie elastyczności systemu, aby zrównoważyć zmienność produkcji energii wiatrowej i słonecznej. Rozwój magazynów energii oraz inteligentne zarządzanie siecią są kluczowe dla stabilności systemu energetycznego opartego na OZE.
Forum Energii, w swoim raporcie „Polskie sieci 2040”, przedstawia szereg rekomendacji mających na celu usprawnienie rozwoju OZE w Polsce. Do najważniejszych należą:
- Strategiczne planowanie rozwoju sieci i inwestycji OZE: Opracowanie map potencjału OZE, identyfikacja obszarów przyspieszonego rozwoju, ocena infrastruktury sieciowej i planowanie inwestycji w nowe linie i stacje transformatorowe.
- Usprawnienie regulacji: Skrócenie czasu wydawania pozwoleń, cyfryzacja procesów, obniżenie kosztów linii bezpośrednich, uproszczenie zasad cable pooling, wprowadzenie jasnych kryteriów oceny warunków przyłączenia.
- Aukcje na moc przyłączeniową: Wprowadzenie konkurencyjnych trybów przydzielania mocy przyłączeniowych, planowanie rozwoju sieci z wyprzedzeniem i oferowanie mocy przyłączeniowej w sposób konkurencyjny.
Podsumowanie
Udział energii odnawialnej w Polsce dynamicznie rośnie, osiągając rekordowe poziomy. Transformacja energetyczna jest w toku, a OZE stają się coraz ważniejszym elementem polskiego miksu energetycznego. Chociaż przed Polską jeszcze wiele wyzwań, to jednak perspektywy rozwoju OZE są obiecujące. Dalsze inwestycje, usprawnienia regulacyjne i strategiczne planowanie są kluczowe dla osiągnięcia celów klimatycznych i energetycznych Polski oraz budowy zrównoważonej przyszłości.
Jeśli chcesz poznać inne artykuły podobne do Energia Odnawialna w Polsce: Procentowy Udział i Perspektywy, możesz odwiedzić kategorię Rachunkowość.