Domy Pomocy Społecznej w Polsce: Kompletny Przewodnik

W Polsce, Domy Pomocy Społecznej (DPS) stanowią ważną część systemu wsparcia społecznego, oferując całodobową opiekę osobom, które z różnych przyczyn nie mogą samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu. Niniejszy artykuł ma na celu kompleksowe przedstawienie zasad działania DPS, kryteriów kwalifikacji, rodzajów placówek oraz aspektów finansowych związanych z pobytem w tych domach.

Kto kwalifikuje się do Domu Pomocy Społecznej?

Podstawowym kryterium kwalifikacji do DPS jest wymaganie całodobowej opieki. Oznacza to, że osoba ubiegająca się o miejsce w DPS musi z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności doświadczać trudności w samodzielnym funkcjonowaniu w życiu codziennym. Kluczowe jest, aby nie było możliwe zapewnienie niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych świadczonych w miejscu zamieszkania. Innymi słowy, DPS jest przeznaczony dla osób, których potrzeby opiekuńcze przekraczają możliwości wsparcia środowiskowego.

Prawo do umieszczenia w DPS przysługuje osobom, które:

• Wymagają całodobowej opieki.
• Nie są w stanie samodzielnie funkcjonować z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności.
• Nie mogą otrzymać wystarczającej pomocy w formie usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania.

Proces kierowania do DPS i typy placówek

Osoba, która potrzebuje wsparcia DPS, jest kierowana do placówki odpowiedniego typu i zlokalizowanej jak najbliżej miejsca zamieszkania. Wyjątkiem są sytuacje, gdy okoliczności sprawy wskazują inaczej, na przykład preferencje osoby kierowanej lub dostępność miejsc. Kierowanie do DPS następuje po uzyskaniu zgody osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego.

Warto zaznaczyć, że jeśli czas oczekiwania na miejsce w DPS odpowiedniego typu, zlokalizowanym najbliżej miejsca zamieszkania, przekracza 3 miesiące, osoba ma prawo, na swój wniosek, zostać skierowana do placówki tego samego typu, gdzie termin oczekiwania jest krótszy niż 3 miesiące, o ile taka placówka jest zlokalizowana jak najbliżej miejsca zamieszkania.

Typy Domów Pomocy Społecznej są zróżnicowane, aby jak najlepiej odpowiadać na specyficzne potrzeby mieszkańców. Wyróżniamy DPS dla:

• Osób w podeszłym wieku.
• Osób przewlekle somatycznie chorych.
• Osób przewlekle psychicznie chorych.
• Dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie.
• Dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie.
• Osób niepełnosprawnych fizycznie.
• Osób uzależnionych od alkoholu.

Osoby wymagające wzmożonej opieki medycznej kierowane są nie do DPS, lecz do zakładów opiekuńczo-leczniczych (ZOL) lub placówek pielęgnacyjno-opiekuńczych. Decyzję o takim skierowaniu podejmuje starosta.

Zgoda na umieszczenie w DPS i aspekty prawne

Zgoda osoby wymagającej pomocy lub jej przedstawiciela ustawowego jest kluczowa w procesie umieszczania w DPS. Co ważne, zgoda jest wymagana zarówno przed umieszczeniem, jak i w trakcie pobytu. W przypadku braku zgody lub jej wycofania po umieszczeniu, ośrodek pomocy społecznej lub DPS ma obowiązek powiadomić właściwy sąd. Jeśli osoba nie ma przedstawiciela ustawowego ani opiekuna, informowany jest prokurator.

Ta procedura ma na celu ochronę praw osób wymagających opieki i zapobieganie umieszczaniu w DPS wbrew ich woli lub bez należytego rozważenia wszystkich okoliczności.

Zakres usług świadczonych w Domu Pomocy Społecznej

DPS oferuje szeroki zakres usług, które można podzielić na:

• Usługi bytowe: zapewnienie miejsca zamieszkania, wyżywienia, odzieży i obuwia (w razie potrzeby), utrzymanie czystości.
• Usługi opiekuńcze: pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, pielęgnacja, opieka higieniczna, pomoc w poruszaniu się, podawanie leków.
• Usługi wspomagające: terapia zajęciowa, rehabilitacja, wsparcie psychologiczne, pomoc w załatwianiu spraw osobistych, organizacja czasu wolnego, kontakt z rodziną i środowiskiem.
• Usługi edukacyjne: wspieranie rozwoju osobistego, zajęcia kulturalno-oświatowe, aktywizacja społeczna.

Organizacja i zakres usług w DPS uwzględniają indywidualne potrzeby mieszkańców, a także poszanowanie ich wolności, intymności, godności i poczucia bezpieczeństwa. DPS dąży do stworzenia atmosfery domowej i przyjaznej, jednocześnie zapewniając profesjonalną opiekę i wsparcie.

Co istotne, DPS może również świadczyć usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób, które w nim nie mieszkają. Jest to forma wsparcia dla osób potrzebujących pomocy w środowisku lokalnym.

Decyzje o skierowaniu i umieszczeniu w DPS

Decyzję o skierowaniu do DPS oraz decyzję ustalającą opłatę za pobyt wydaje organ gminy właściwej dla osoby kierowanej, w dniu jej kierowania do DPS. Z kolei decyzję o umieszczeniu w DPS wydaje organ gminy prowadzącej DPS lub starosta powiatu prowadzącego DPS. W przypadku regionalnych DPS, decyzję wydaje marszałek województwa.

W sytuacji, gdy umieszczenie w DPS jest niemożliwe z powodu braku wolnych miejsc, osoba jest informowana o wpisaniu na listę oczekujących oraz o przewidywanym terminie oczekiwania.

Koszty pobytu w Domu Pomocy Społecznej

Pobyt w DPS jest odpłatny. Miesięczna opłata nie może przekroczyć średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca w danym DPS. Koszt ten jest ustalany corocznie przez:

• Wójta (burmistrza, prezydenta miasta) dla DPS o zasięgu gminnym.
• Starostę dla DPS o zasięgu powiatowym.
• Marszałka województwa dla regionalnych DPS.

Informacje o średnim miesięcznym koszcie utrzymania są publikowane w wojewódzkim dzienniku urzędowym, nie później niż do 31 marca każdego roku.

Kto ponosi opłaty za pobyt w DPS?

Obowiązek wnoszenia opłat za pobyt w DPS spoczywa, w określonej kolejności, na:

1. Mieszkańcu DPS (a w przypadku osób małoletnich - przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka).
2. Małżonku, zstępnych przed wstępnymi mieszkańca DPS.
3. Gminie, z której osoba została skierowana do DPS.

Warto podkreślić, że osoby wymienione w punktach 2 i 3 nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeśli mieszkaniec DPS ponosi pełną odpłatność.

Wysokość opłat jest regulowana przepisami. Mieszkaniec DPS wnosi opłatę nie więcej niż 70% swojego dochodu. W przypadku małżonka, zstępnych przed wstępnymi, wysokość opłaty jest ustalana w umowie z kierownikiem ośrodka pomocy społecznej, z uwzględnieniem kryteriów dochodowych. Gmina wnosi opłatę w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania a opłatami wnoszonymi przez mieszkańca i jego rodzinę.

Istnieje również możliwość, aby opłatę za pobyt w DPS wnosiły osoby inne niż małżonek, zstępni lub wstępni, jeśli wyrażą taką wolę.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ) dotyczące DPS

Kto decyduje o skierowaniu do Domu Pomocy Społecznej?

Decyzję o skierowaniu do DPS wydaje organ gminy właściwej dla osoby ubiegającej się o miejsce w DPS.

Co się dzieje, jeśli nie ma wolnych miejsc w DPS?

W przypadku braku wolnych miejsc, osoba jest wpisywana na listę oczekujących i informowana o przewidywanym terminie oczekiwania.

Ile kosztuje pobyt w Domu Pomocy Społecznej?

Pobyt w DPS jest odpłatny, a miesięczna opłata nie może przekroczyć średniego miesięcznego kosztu utrzymania w danej placówce. Wysokość opłaty zależy od dochodów mieszkańca i jego rodziny.

Jakie usługi oferuje Dom Pomocy Społecznej?

DPS oferuje szeroki zakres usług bytowych, opiekuńczych, wspomagających i edukacyjnych, dostosowanych do indywidualnych potrzeb mieszkańców.

Czy można zrezygnować z pobytu w DPS?

Tak, osoba umieszczona w DPS lub jej przedstawiciel ustawowy ma prawo wycofać zgodę na pobyt. W takim przypadku DPS informuje sąd.

Podsumowanie

Domy Pomocy Społecznej są kluczowym elementem systemu wsparcia dla osób wymagających całodobowej opieki. Zapewniają one nie tylko niezbędną pomoc w codziennym życiu, ale także starają się stworzyć warunki godne i bezpieczne, respektując indywidualność i potrzeby każdego mieszkańca. Zrozumienie zasad funkcjonowania DPS, kryteriów kwalifikacji i aspektów finansowych jest istotne dla osób poszukujących wsparcia dla siebie lub swoich bliskich.

Jeśli chcesz poznać inne artykuły podobne do Domy Pomocy Społecznej w Polsce: Kompletny Przewodnik, możesz odwiedzić kategorię Rachunkowość.