Siła niemieckiej armii: historia, teraźniejszość i przyszłość

Niemiecka armia, na przestrzeni dziejów, budziła zarówno podziw, jak i strach. Od niesławnego Wehrmachtu, który wstrząsnął Europą w czasie II wojny światowej, po współczesną Bundeswehrę, borykającą się z wyzwaniami XXI wieku. W tym artykule przyjrzymy się sile niemieckiej armii na przestrzeni lat, analizując czynniki, które decydowały o jej potędze w przeszłości, obecne wyzwania i plany na przyszłość. Czy niemiecka armia nadal jest potęgą militarną? Jak wypada na tle innych armii europejskich i światowych? Spróbujmy znaleźć odpowiedzi na te pytania.

Historyczna potęga Wehrmachtu

W 1939 roku, w przededniu II wojny światowej, niemiecki Wehrmacht uchodził za jedną z najpotężniejszych armii świata. Pomimo przewagi aliantów w zasobach przemysłowych, liczbie ludności i potencjale militarnym, to niemiecka armia, dzięki swojemu uzbrojeniu, wyszkoleniu, doktrynie, dyscyplinie i duchowi walki, była uważana za najbardziej efektywną siłę bojową na świecie. Wskaźnikiem siły militarnej w tamtym czasie była liczba dywizji, które dany naród mógł zmobilizować. Niemcy mogli wystawić 100 dywizji piechoty i sześć dywizji pancernych. Dla porównania, Francja miała 90 dywizji piechoty, Wielka Brytania zaledwie 10, a Polska 30 dywizji piechoty, 12 brygad kawalerii i jedną brygadę pancerną. Chociaż Polska posiadała dodatkowo 30 rezerwowych dywizji piechoty, nie były one gotowe do szybkiej mobilizacji. Kluczową różnicą w 1939 roku była jakościowa przewaga niemieckich dywizji piechoty i liczba ich dywizji pancernych. Siła ognia niemieckiej dywizji piechoty znacznie przewyższała siłę ognia dywizji francuskiej, brytyjskiej czy polskiej. Standardowa niemiecka dywizja piechoty dysponowała 442 karabinami maszynowymi, 135 moździerzami, 72 działami przeciwpancernymi i 24 haubicami. Dywizje alianckie miały siłę ognia tylko nieznacznie większą niż dywizje z czasów I wojny światowej. Niemcy w 1939 roku posiadali sześć dywizji pancernych, podczas gdy alianci, choć mieli znaczną liczbę czołgów, nie zorganizowali ich w dywizje pancerne. Te sześć dywizji pancernych Wehrmachtu liczyło około 2400 czołgów. Decydująca nie była jednak sama liczba czołgów, ale fakt ich zorganizowania w dywizje i operowanie nimi jako całością. Zgodnie z doktryną generała Heinza Guderiana, niemieckie czołgi były używane w masowych formacjach, w połączeniu z zmotoryzowaną artylerią, aby przebijać linie wroga i izolować jego segmenty, które następnie były okrążane i zdobywane przez zmotoryzowane dywizje piechoty. Czołgi natomiast kontynuowały natarcie w głąb terytorium wroga. Te taktyki były wspierane przez bombowce nurkujące, które atakowały i niszczyły linie zaopatrzenia i komunikacji wroga, siejąc panikę i chaos na tyłach, co dodatkowo paraliżowało jego zdolności obronne. Mechanizacja była kluczem do niemieckiego blitzkriegu, czyli "wojny błyskawicznej", nazwanej tak ze względu na niespotykaną wcześniej szybkość i mobilność. Niemieckie dywizje pancerne, przetestowane i dobrze wyszkolone w manewrach, stanowiły siłę, która nie miała sobie równych w Europie. Niemieckie siły powietrzne, Luftwaffe, również były najlepsze w swoim rodzaju w 1939 roku. Były to siły współpracy z wojskami lądowymi, ale ich samoloty przewyższały niemal wszystkie typy alianckie. W okresie remilitaryzacji w latach 1935-1939 produkcja niemieckich samolotów bojowych stale rosła.

Standaryzacja silników i płatowców dała Luftwaffe przewagę nad przeciwnikami. Niemcy mieli operacyjną siłę 1000 myśliwców i 1050 bombowców we wrześniu 1939 roku. Alianci mieli w 1939 roku więcej samolotów niż Niemcy, ale ich siła składała się z wielu różnych typów, z których niektóre były przestarzałe.

Wielka Brytania, opóźniona programem remilitaryzacji, produkowała w 1939 roku jeden nowoczesny myśliwiec, Hurricane. Myśliwiec o wyższych osiągach, Spitfire, dopiero wchodził do produkcji i nie wszedł do walk powietrznych w większej liczbie aż do 1940 roku. Wartość francuskich sił powietrznych w 1939 roku obniżała liczba przestarzałych samolotów w ich składzie: 131 z 634 myśliwców i prawie wszystkie z 463 bombowców. Francja desperacko próbowała kupić samoloty o wysokich osiągach w Stanach Zjednoczonych w 1939 roku. Na morzu przewaga aliantów nad Niemcami we wrześniu 1939 roku była znacznie większa niż w sierpniu 1914 roku, ponieważ alianci w 1939 roku mieli znacznie więcej dużych okrętów wojennych niż Niemcy. Na morzu nie doszło jednak do starcia masowych flot alianckich i niemieckich, a jedynie do indywidualnych operacji niemieckich pancerników kieszonkowych i rajderów handlowych.

Polska vs. Niemcy - porównanie sił zbrojnych

Czy polska armia jest silniejsza od niemieckiej? Jeszcze w 1939 roku odpowiedź byłaby jednoznaczna – nie. Dziś sytuacja jest bardziej złożona. Ranking Global Firepower na rok 2024 umieszcza Polskę na 17. miejscu, a Niemcy na 19. miejscu wśród najpotężniejszych armii świata. Polska wyprzedza Niemcy w tym rankingu, co może być zaskakujące dla wielu osób pamiętających historię. Jednakże, rankingi te są tylko jednym z wielu wskaźników siły militarnej. Analiza Credit Suisse z 2015 roku wskazywała, że Polska zajmuje 17. miejsce, wyprzedzając Niemcy (18. miejsce) w zestawieniu 20 najpotężniejszych armii świata. Polska została oceniona wyżej m.in. pod względem potencjału pancernego i okrętów podwodnych. Z drugiej strony, Niemcy miały przewagę w liczebności armii, potencjale sił powietrznych i helikopterów bojowych. Warto jednak pamiętać, że rankingi militarne podlegają ciągłym zmianom i zależą od wielu czynników, takich jak budżet obronny, liczebność wojska, wyposażenie, wyszkolenie, doktryna wojskowa i wiele innych. Obecnie, zarówno Polska, jak i Niemcy, intensywnie modernizują swoje armie w odpowiedzi na zmieniającą się sytuację geopolityczną w Europie i na świecie.

Bundeswehra dzisiaj - wyzwania i modernizacja

Współczesna niemiecka armia, Bundeswehra, stoi w obliczu wielu wyzwań. Lata niedoinwestowania i cięć budżetowych odcisnęły swoje piętno na jej zdolnościach bojowych. Jak zauważa Brig. Gen. Ralf Hammerstein, każda armia na świecie zawsze twierdzi, że ma za mało środków. Jednak w przypadku Bundeswehry, problemy są realne i potwierdzone raportami. Raport Parlamentarnej Komisarz ds. Sił Zbrojnych, Evy Högl, z 2024 roku, ujawnił, że Bundeswehra nie osiąga celów rekrutacyjnych, ma starzejącą się kadrę, a koszary i podstawowa infrastruktura są w katastrofalnym stanie. Högl stwierdziła, że "Bundeswehra nadal ma wszystkiego za mało". Niemcy podjęły jednak kroki w celu poprawy sytuacji. Inwazja Rosji na Ukrainę w 2022 roku stała się momentem przełomowym, tzw. "Zeitenwende", punktem zwrotnym w niemieckiej polityce obronnej. Kanclerz Olaf Scholz ogłosił utworzenie specjalnego funduszu w wysokości 100 miliardów euro na kompleksowe inwestycje w Bundeswehrę. Zmiana konstytucji umożliwiła zaciągnięcie długu w celu sfinansowania tych wydatków. Nowy kanclerz, Friedrich Merz, dąży do przyspieszenia "Zeitenwende" i zwiększenia wydatków na obronność do poziomu 3,5% PKB w ciągu 10 lat, co mogłoby dać kwotę 600 miliardów euro. Mimo zwiększonych nakładów finansowych, proces modernizacji Bundeswehry nie jest łatwy. Raport Evy Högl wskazuje na ogromne potrzeby w zakresie infrastruktury – 67 miliardów euro na projekty infrastrukturalne, a koszary i obiekty są nadal w "katastrofalnym stanie". Problemem jest również rekrutacja. Bundeswehra nie osiąga celów rekrutacyjnych i ma starzejącą się kadrę. Średni wiek żołnierzy wzrósł z 32,4 lat w 2019 roku do 34 lat obecnie. Brig. Gen. Hammerstein sugeruje wprowadzenie obowiązkowej służby wojskowej, aby zwiększyć liczebność armii.

Przyszłość niemieckiej armii

Pomimo licznych wyzwań, niemiecka armia stoi na progu znaczących zmian. Zwiększone nakłady finansowe, modernizacja sprzętu i próby poprawy rekrutacji mają na celu odbudowę jej potencjału militarnego. Niemcy zobowiązały się do osiągnięcia poziomu wydatków na obronność na poziomie 2% PKB, co zostało osiągnięte w 2024 roku po raz pierwszy od ponad 30 lat. Nowy kanclerz Merz deklaruje, że Niemcy wracają na scenę międzynarodową jako odpowiedzialny partner i są gotowe wnieść znaczący wkład w obronę wolności i pokoju w Europie. Opinia publiczna w Niemczech również wydaje się wspierać zwiększenie wydatków na obronność. Badanie przeprowadzone przez niemiecką telewizję publiczną ARD w marcu 2024 roku wykazało, że 66% respondentów uważa, że słuszne jest zwiększenie wydatków na obronność i Bundeswehrę. 59% ankietowanych zgodziło się, że Niemcy powinny znacznie zwiększyć swoje zadłużenie, aby "poradzić sobie z nadchodzącymi zadaniami, zwłaszcza w zakresie obrony i infrastruktury". Przyszłość niemieckiej armii zależy od skuteczności wdrażania reform i inwestycji. Jeśli Niemcom uda się przezwyciężyć obecne wyzwania, Bundeswehra ma potencjał, aby stać się ponownie silną i nowoczesną armią, odgrywającą kluczową rolę w bezpieczeństwie europejskim.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Kto jest zwierzchnikiem Bundeswehry?

W czasie pokoju, zwierzchnikiem Bundeswehry jest Federalny Minister Obrony. W czasie wojny, zwierzchnictwo przechodzi na Kanclerza Federalnego.

Czy Bundeswehra jest silna?

Obecnie Bundeswehra boryka się z wieloma wyzwaniami, takimi jak niedoinwestowanie, braki sprzętowe i problemy z rekrutacją. Jednakże, Niemcy podjęły kroki w celu modernizacji armii i zwiększenia jej zdolności bojowych. W przyszłości, Bundeswehra ma potencjał, aby stać się ponownie silną armią.

Jakie są plany modernizacji Bundeswehry?

Plany modernizacji Bundeswehry obejmują zwiększenie wydatków na obronność, inwestycje w nowoczesny sprzęt, poprawę infrastruktury i zwiększenie liczebności armii. Kluczowym elementem jest fundusz specjalny w wysokości 100 miliardów euro na inwestycje w Bundeswehrę.

Czy Niemcy dążą do odzyskania militarnej dominacji w Europie?

Obecne działania Niemiec w zakresie modernizacji armii wydają się być motywowane przede wszystkim troską o własne bezpieczeństwo i bezpieczeństwo europejskie w kontekście zmieniającej się sytuacji geopolitycznej. Deklaracje niemieckich polityków wskazują na chęć bycia odpowiedzialnym partnerem w NATO i wnoszenia wkładu w obronę pokoju i wolności w Europie, a nie na dążenie do militarnej dominacji.

Podsumowując, niemiecka armia przeszła długą drogę od potęgi Wehrmachtu do współczesnej Bundeswehry. Chociaż obecnie stoi w obliczu wielu wyzwań, podjęte kroki w kierunku modernizacji i zwiększenia wydatków na obronność dają nadzieję na odbudowę jej potencjału militarnego. Przyszłość Bundeswehry będzie zależała od skuteczności tych reform i zdolności Niemiec do sprostania wyzwaniom XXI wieku.

Jeśli chcesz poznać inne artykuły podobne do Siła niemieckiej armii: historia, teraźniejszość i przyszłość, możesz odwiedzić kategorię Rachunkowość.